Τα ντουζένια...

Ένα πραγματικό μπέρδεμα υπάρχει μετα την ευρύτερη δημοσιοποίηση των ντουζενιών. Ωραία, ο Στέλιος Βαμβακάρης είπε τα περισσότερα ντουζένια δημόσια σε δύο τηλεοπτικές εκπομπές, του Άρη Νικολαϊδη και του Λάμπρου Λιάβα και έχουμε και παλιότερες μαρτυρίες των Μάρκου, Κηρομύτη και Γενίτσαρη, αλλά και απο άλλες μαρτυρίες με κυριώτερη του Σταύρου Κουρούση με πληροφορίες απο το Βραχνά, το μπαρμπα Θανάση και άλλους.

Όμως απο κουβέντες, συζητήσεις και διαφωνίες φαίνεται ότι λίγοι τα εμπέδωσαν, ελάχιστοι  τα παίζουν και ακόμα υπάρχουν διχογνωμίες για τις ονομασίες τα κουρντίσματα και τους τρόπους παιξίματος... Εμεις απο εδω θα προσπαθήσουμε να φτάσουμε σε μία άκρη και να βγάλουμε στη φόρα πλέον ΟΛΑ τα κουρντίσματα του μπουζουκιού!!!
 
Πολλοι θα αναρωτηθούν το χρειάζονται τα ντουζένια, όταν έχουμε κιθάρες και ένα σωρο συνοδευτικά όργανα. Είναι ειπωμένο απο το Φραγκίσκο Ζουριδάκη, ίσως και απο άλλους εμέσως, ότι πριν το 1930 στον Πειραιά οι μπουζουξήδες παίζαν σκέτα, χωρις κιθάρα, μόνο με μπαγλαμά ενίοτε, άρα το ντουζένι χρειαζόταν για να συνηχούν οι χορδες και να έχει συνοδεία το σόλο του μπουζουκτσή, που ήταν και μάγκας ή "απόφοιτος" της φυλακής, δεν ήταν ο επαγγελματίας που καβάλαγε το αμάξι ή τη μηχανή για να παίξει στο ρεμπετάδικο. Η ταβέρνα ή ο τεκές ή κάποιο φιλικό σπίτι ήταν τα στέκια του μάγκα που παιζε μπουζούκι κείνα τα χρόνια. Απο εδω βρήκαμε σε εφημερίδα τη μοναδική αναφορά πριν το 1930 όπου παίζουν μπουζούκι και κιθάρα σε ταβέρνα το 1915 στην Αθήνα. Ο Σταύρος Κουρούσης δημοσίευσε επίσης φωτογραφία του Μανέτα σε παρέα μαζι με κιθαρίστα, στη δεκαετία 1920. Ήταν μοιραίο το τρίχορδο να αποκτήσει κομπανιαμέντο την κιθάρα και όχι το ούτι που είναι άταστο ή το σαντούρι που έχει πολυ δυνατό ήχο. Ο Μικελίδης στις ΗΠΑ που πρωτοέπαιξε σε ηχογράφηση με μπουζούκι-κιθάρα έπαιξε κάπως μελωδικά, κανταδόρικα, όμως οι πρόσφυγες που έπαιξαν στη συνέχεια στα ελληνικά στούντιο έδωσαν ένα πιο ρωμαλέο ύφος και χρώμα στην ρεμπέτικη κιθάρα, κάνοντας τις πολλές φορες να θυμίζει ούτι. Όλα αυτα μέχρι το 1936 και την απαγόρευση των ανατολίτικων δρόμων, χασις κλπ όπου πάλι τα όργανα προσαρμόστηκαν στην αυστηρότητα του ρεμπέτικου -όπως τότε ονομάστηκε- ύφους και δεν ακούγονταν μελο...

Εμεις ως ρεμπετ καφε έχουμε πληροφορίες απο το χανιώτη ρεμπέτη Γιώργο Κουτζόγλου (γεν.1925), που μαθήτευσε το 1937-38 στον επίσης μπουζουξή και κουρέα, Νίκο Σαρρημανώλη, μικρασιάτικης καταγωγής στα Χανιά. Απο αυτον πήρε ένα κούρντισμα, αυτο που ο Στέλιος Βαμβακάρης λέει πως είναι "της ψυχής". Εκει πάνω σκάρωσε ένα τραγούδι που μέχρι σήμερα παίζει και έχουμε ηχογραφήσει.

Μία άλλη πηγη είναι ο Στέλιος Φουσταλιέρης. Τα ντουζένια του Φουσταλιέρη γνωρίζει  ο Στέλιος Λαϊνάκης, άλλα δεν τα κοινοποιεί. Επίσης γνωρίζει ορισμένα και ο Νίκος Κουκουλιτάκης που τώρα κατασκευάζει μπουλγαρί στα Χανιά. Το κυριώτερο κούρντισμα που έκανε ο Φουσταλιέρης κατα το Λαϊνάκη ήταν το:  ΛΑ - ΜΙ - ΛΑ 

Απο τα πειραιώτικα ντουζένια η πιο αξιόπιστη αναφορά- κοινοποίηση τους μέχρι τώρα έγινε απο το Στέλιο Βαμβακάρη στην εκπομπή του Άρη Νικολαϊδη στον 902.

Πάντως η αίσθηση πούχω είναι ότι όλοι οι γνώστες των ντουζενιών, όταν τα δημοσιοποιούν κάνουν "μαγκιές"... για να τα ψιλο-κρύψουν ή να αφήσουν ενδεχόμενα... Ο συχωρεμένος ο Γενίτσαρης δε λέει ποιο είναι το "Γιουρούτικο", ο Μάρκος κουρδίζει και δε λέει τις νότες, ο Κερομύτης το ίδιο... μόνο ο Στέλιος όταν τον πιέζει ο Νικολαίδης λέει μία-μία τις νότες και στην ουσία μαθαίνουμε τις ονομασίες σε 4 ντουζένια, αυτο "της ψυχης" και το "σολ" δεν έχουν κάποιο όνομα!! Επίσης τα παιδιά στο φόρουμ "πετάνε" διάφορα δικα τους κουρντίσματα εν είδη παλαιών και μπερδεύεται ο πάσα εις...
Απο το rebet cafe δεσμευόμαστε ότι θα καταλήξουμε επιτέλους στο ποιά είναι τα ντουζένια και αν δεν μας προλάβει κάποιος άλλος μουστερής, ίσως κάνουμε και μία έκδοση, με ακουστικά δείγματα μαζί...

Ας δούμε λοιπον τα ντουζένια:   (Καντίνι - Μεσαία - Μπουργάνα)

  
Καραντουζένι :  ΡΕ - ΣΟΛ - ΛΑ   (ράστ, ουσακ)
Με τη φετεινή πλημμύρα (Λα)

Αραμπιέν : ΡΕ - ΣΟΛ - ΣΙ    (χιτζαζ, χιτζασκιάρ)

Συριανό :  ΡΕ - ΣΟΛ - ΣΙb

Ανοιχτό (Ο Στ.Βαμβακάρης το λέει Σολ) :  ΡΕ - ΣΟΛ - ΣΟΛ  (ραστ, χουζαμ, κ.α.)
Κάντονε Σταύρο (Σολ)

Ίσιο (Ο Στ.Βαμβακάρης το λέει: Της ψυχης) : ΡΕ - ΣΟΛ - ΡΕ

Ραστ (Κουρούσης) : ΡΕ - ΣΟΛ - ΝΤΟ

Ευρωπαϊκό (Γενίτσαρης) ή Ιταλικό (Κηρομύτης) :   ΡΕ - ΛΑ - ΡΕ

Γιουρούτικο (Γενίτσαρης) : 

Πειραιώτικο (Κουρούσης) : ΡΕ - ΣΙ - ΣΙ

Κούρντισμα Μπάτη ή Πειραιώτικο (Σ.Κουρούσης, Ν.Γεωργιάδης-ονομασία) :  ΡΕ - ΣΙb - ΣΙb  (τονική ΣΙb, χιτζαζ, ραστ, νεβεσερ)

Ανοιχτό (Κουρούσης) :  ΡΕ - ΡΕ - ΡΕ 

Κούρντισμα μπουλγαρί Φουσταλιέρη :  ΛΑ - ΜΙ - ΛΑ
(Σε τονική Λα) 

ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΑ ΝΤΟΥΖΕΝΙΑ

1967, 1970 - Μάρκος Βαμβακάρης, στην Κικη Καλαμαρά και την Αγγελική Βέλου



1975 - Στέλιος Κηρομύτης, στη Σοφία Μιχαλίτση (στο 9' 00''). Παίζει, δεν λέει

Η Σοφία Μιχαλίτση, με τους Στελλάκη, Μοσχονά, Χατζηδουλή

2008 (;) - Άρθρο του Σταύρου Κουρούση στο διαδικτυακό περιοδικό "Κλίκα" (τώρα δεν υπάρχει)

2008 (;) - Συζήτηση αρχείου στο ρεμπέτικο φόρουμ

2009- 2016  Συζήτηση στο ρεμπέτικο φόρουμ

2010  10 Γενάρη - Ο Στέλιος Βαμβακάρης στον Άρη Νικολαϊδη

 

 2013 - Βιβλίο, cd: Απο τον ταμπουρά στο μπουζούκι, Σταύρου Κουρούση
Έρευνα πολυσχιδής και πολύχρονη για το ν ταμπουρά και το μπουζούκι, που όμως χρειάζεται περαιτέρω τεκμηρίωση...

2015 - Ο Στέλιος Βαμβακάρης στο Λάμπρο Λιάβα (17'37''). Παίζει... δεν λέει.

Στείλε με μάνα για νερο (άγνωστο!!)- Καμηλιέρικο παλιό, σε κούρντισμα ....

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Το "Μπαρμπεράκι" του Μπάτη στην ηχογράφηση πρέπει να είναι σε ΡΕ - ΣΟΛ - ΡΕ, με τονικη το ΣΟΛ

Σε αυτο που λέει ο Νικολαϊδης ότι στην τετράδα του Πειραιά δεν είχαν κιθάρα (ή άλλη συνοδεία συμπληρώνουμε) δεν είναι 100% σωστο. Ο Μάρκος ή ο Στελλάκης (στο βιβλίο του Χατζηδουλή) έχει πει πως στο σχήμα που έπαιζε πριν την τετράδα παρέμεινε ο μπάρμπα Λορέντζος (Μπαρούς) που ήδη έπαιζε σαντούρι στου Σαραντόπουλου με σμυρνέϊκη κομπανία αρκετό καιρό πριν. Ο Σαραντόπουλος δεν άνοιξε με την τετράδα, είχε ήδη καθιερωθεί ως στέκι με κομπανίες μικρασιάτικες, όπως αναφέρει λεπτομερώς σχεδον ο Στελλάκης. Κάπου αλλου έχει ειπωθεί πως κάποιο διάστημα ή όλο το διάστημα που δεν πρέπει να ήταν πάνω απο 6μηνο, στου Σαραντόπουλου έπαιζε κιθάρα ο Γιάννης Αγορόπουλος ή Χατζης. Στη συνέχεια πήγαν στου Κερατζάκη ένα μαγαζάκι κοντα στου Σαραντόπουλου, κοντα τα λουτρα στο Κερατσίνι και ύστερα ο Μάρκος άνοιξε το δικο του μαγαζί στα "Άσπρα Χώματα", Bar "Ο Μάρκος" αφου είχε πάει το 1935 στη Σύρα (εκει εμπνεύστηκε το Σύρα η απάνω χώρα σου και Φραγκοσυριανή) και στη Θεσσαλονίκη.

ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΧΕΙ ΛΑΘΗ...ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΛΛΑ ΘΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΕΙ ΣΥΝΤΟΜΑ 

ΣΗΜ.
Απο σήμερα (8/5/16) θα υπάρχει ειδική ΕΤΙΚΕΤΑ δεξιά στο πλάϊ του Rebet Cafe, όπου θα υπάρχουν όλες οι αναρτήσεις με το θέμα "Ντουζένια".