Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2014

Το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι στη Φλώρινα


  Στη Φλώρινα, από τα χρόνια της τουρκοκρατίας, όσους χορούς χόρευαν με μελωδίες ανατολίτικων αμανέδων τους ονόμαζαν «τσερκέζικα ζεϊμπέκικα». Χόρευαν επίσης και «πηδηχτό χασάπικο» σαν το γνωστό χασαποσέρβικο. Το ζεϊμπέκικο όμως του Σκνίπα ήταν εξευγενισμένο και ελληνοποιημένο ζεϊμπέκικο, με ωραίες μάγκικες κινήσεις. Τον χασάπικο χορό επίσης αυτός τον πρωτοχόρεψε με όλες του τις φιγούρες. Είχε καθιερωθεί μάλιστα μετά τις δέκα και μισή κάθε βράδυ να χορεύει ο Σκνίπας στο ταβερνάκι του μπροστά σε όλους τους νεαρούς μάγκες, που τον θαύμαζαν για της χορευτικές του ικανότητες. Στο τέλος έκαμνε τον Σαρλό με δεξιοτεχνία και το πρόγραμμα τελείωνε.
...


Ο Σκνίπας έμαθε πολλούς να χορεύουν ζεϊμπέκικο και χασάπικο, και μάλιστα όσοι έμαθαν από αυτόν έλεγαν «χασάπικο αλά Σκνίπα» ή «ζεϊμπέκικο αλά Σκνίπα», επειδή ο Σκνίπας είχε προσθέσει δικές του φιγούρες στους παραπάνω χορούς. Τόσο πολύ είχε επηρεάσει τους νεαρούς με τους χορούς του, που μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960 οι νεαροί χόρευαν «αλά Σκνίπα» στην ταβέρνα του Ευκλείδη, δίχως να γνωρίζουν ποιος ήταν ο Σκνίπας.
...



Το νέο ταβερνάκι είχε μεγάλη αυλή με λεύκες και μια βρύση με τρεχούμενο κρύο νερό. Ο Σκνίπας νοικοκύρεψε την αυλή και μάλιστα άσπρισε με ασβέστη του κορμούς των δένδρων, τον φράχτη και την βρύση. Σε αυτό οι ρεμπέτες βρήκαν την ησυχία τους, και έγινε ένα εξοχικό στέκι διαφορετικό από εκείνο της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το γραμμόφωνο έπαιζε ασταμάτητα ρεμπέτικα τραγούδια και οι δυο σερβιτόροι ο Κώστας Τορώνης και ο Μιχάλης Καράντζας, ντυμένοι με άσπρα υποκάμισα και μαύρα παντελόνια, εξυπηρετούσαν μάγκικα τους πελάτες τους. Σερβίριζαν και αναψυκτικά για να δίνει την εντύπωση εξοχικού καφενείου. Αλλά και αυτό το ταβερνάκι δεν γλύτωσε από τις επισκέψεις της Χωροφυλακής και τελικά έκλεισε μετά το καλοκαίρι του 1938. Στη συνέχεια ο Σκνίπας έφυγε για δουλειά στην Λάρισα. Το 1946 εξορίστηκε στην Γυάρο, και το 1948 μετανάστευσε στον Καναδά, όπου αργότερα πέθανε ο πρώτος ρεμπέτης της πόλης μας. Στις αναμνήσεις όλων ο Σκνίπας έχει μείνει ως μεγάλος γλεντζές και εξαιρετικός χορευτής.
...

Το 1940 πριν την κήρυξη του πολέμου, πολλοί νοτιοελλαδίτες στρατιώτες υπηρέτησαν στην πόλη μας. Μερικοί ήταν ρεμπέτες και έπαιζαν κάποιο μουσικό όργανο. Ένας από αυτούς ήταν και ο Γιάννης Παπαϊωάννου, ο γνωστός συνθέτης, που υπηρέτησε ως στρατιώτης στην πόλη μας αρκετούς μήνες. Ο Γιάννης Παπαϊωάννου με μερικούς στρατιώτες, έκανε μια μικρή ορχήστρα και συγκεντρωνόταν στο Ταβερνάκι του γέρο-Βάλα (απέναντι από την Ταβέρνα του Ευκλείδη). Ο Βάλας ήταν χασάπης, αλλά διατηρούσε και αυτό το εξοχικό ταβερνάκι, όπου σερβίριζε εκλεκτά κεμπάπια, τουρσιά, τσίπουρο και κρασί. Το ταβερνάκι είχε ένα μεγάλο τραπέζι και πάγκους γύρω από αυτό, έτσι όλοι οι πελάτες γινόταν μια παρέα. Σε αυτό το απόμερο ταβερνάκι σύχναζε ο Γιάννης Παπαϊωάννου και άλλοι στρατιώτες, και γρήγορα σμίξανε με τους Φλωρινιώτες, και μάλιστα πολλοί νέοι πήγαιναν στον γέρο-Βάλα για να ακούσουν τον Παπαϊωάννου που τραγουδούσε δικά του τραγούδια και άλλα ρεμπέτικα. Όλα γινόταν πρόχειρα και χωρίς καμιά προετοιμασία σε αυτό το στέκι των νεαρών και των φαντάρων, όπου όλοι τραγουδούσαν, χόρευαν και έπιναν. Τότε τα αγαπημένα τραγούδια των στρατιωτών ήταν η «Μαρία Μανταλένα» και ο «Αντώνης ο Βαρκάρης», επιτυχίες της εποχής, αλλά και πολύ ωραίες μελωδίες για χασάπικο χορό. Στο ταβερνάκι του γέρο-Βάλα τραγουδήθηκαν πολλά απαγορευμένα ρεμπέτικα τραγούδια, και μάλιστα από ένστολους, σε δύσκολες εποχές μέχρι την κήρυξη του πολέμου. Πολλοί ισχυρίζονται ότι και ο Βασίλης Τσιτσάνης υπηρέτησε την ίδια εποχή στην πόλη μας. Δεν αληθεύει όμως η παραπάνω πληροφορία, αν και υπήρξε κάποιος στρατιώτης Χρήστος Τσιτσάνης, ο οποίος έλεγε ότι ήταν αδελφός του Βασίλη Τσιτσάνη, και έπαιζε κιθάρα και τραγουδούσε, αν και τραύλιζε λίγο, στο κουρείο του Τάκου Σπυρομήλιου. Σε αυτό το κουρείο σύχναζε και τραγουδούσε και ο Γιάννης Παπαϊωάννου, μέχρι την κήρυξη του πολέμου. Η φανταρίστικη κομπανία του Γιάννη Παπαϊωάννου, στην ταβέρνα του γέρο-Βάλα ήταν η πρώτη ρεμπέτικη κομπανία που τραγούδησε ζωντανά ρεμπέτικα τραγούδια στη Φλώρινα. 



Άρθρο του Δημήτρη Μεκάση στην Εταιρία, περιοδική έκδοση της εταιρίας γραμμάτων και τεχνών Φλώρινας, τεύχος 35, Δεκέμβρης 2000 ολόκληρο το κείμενο εδώ

ΣΧΟΛΙΟ R.C.

Ενα πολύ διαφωτιστικό κείμενο γιά το λαϊκό, το ρεμπέτικο και το ελαφρό τραγούδι στη Φλώρινα, το οποίο αν και έχει προβλήματα συνταξης και διαμόρφωσης, δίνει μιά αρκετά πλήρη εικόνα για το αντικείμενο αυτό και μπράβο στον συντάξαντα!! 
Δυστυχώς δεν έχει φωτογραφίες...

Επιφυλασσόμαστε γιά παρόμοιο κείμενο που αφορά τα Χανιά, με την έκδοση του βιβλίου γιά τη Νέα Χώρα (Χανίων) σύντομα.

συμπληρωματικά και εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

cretan music - mantinades