Κριτική του Γ.Παπαδάκη στη σημερινή "Ελευθεροτυπία"

 Με ενθουσιασμό, γνώση και τέχνη

ΑΠΟ ΞΕΝΟ ΤΟΠΟ ΚΙ ΑΠ' ΑΛΑΡΓΗΝΟ

ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΡΥΟΝΕΡΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ

Τραγουδούν: Η Χορωδία του Συλλόγου, ο Ζαχαρίας Καρούνης και ο Μάνος Κουτσαγγελίδης

Ενας δίσκος ξεχωριστός σχεδόν σε όλα του: την επιλογή των τραγουδιών, τις επιδόσεις της ερασιτεχνικής χορωδίας, το ορχηστρικό κουαρτέτο, τους τραγουδιστές Ζαχαρία Καρούνη, Μάνο Κουτσαγγελίδη, Μαρία Χιώτη και τέλος την ηχογράφηση.

Εδώ και αρκετά χρόνια εκδόθηκε πλήθος δίσκων με τραγούδια της Μικράς Ασίας, οι εκτελέσεις των οποίων εκτείνονται σε όλη την γκάμα, από τις πολύ καλές ώς τις πολύ κακές, με τις καλές (ως συνήθως) αρκετά λιγότερες. Το «καλές» και «κακές», αφορά εδώ δύο παράγοντες: 1) τη γνησιότητα των παραδοσιακών τραγουδιών και 2) τη διατήρηση του πνεύματος της παράδοσης, των ιδιωμάτων δηλαδή αυτής της μουσικής.

Η παρούσα έκδοση τοποθετείται, κατά τη γνώμη μου, κοντά στις πολύ καλές, σύμφωνα με τους παράγοντες που προαναφέραμε, όχι τόσο από τη χορωδία των Μικρασιατισσών κατά την καταγωγή (η οποία εμφανώς καταθέτει την αγάπη και τη συγκίνησή της για τα τραγούδια της χαμένης πατρίδας) όσο από τους μουσικούς και τους δύο τραγουδιστές, που είναι και οι δύο όχι μόνο προικισμένοι καλλιτέχνες με υψηλές τεχνικές και εκφραστικές επιδόσεις, αλλά και βαθύτατοι γνώστες των θεωρητικών βάσεων αυτής της μουσικής.

Καθηγητής της Βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής ο Μάνος Κουτσαγγελίδης. Ο Ζαχαρίας Καρούνης σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, βυζαντινή μουσική, και θεωρητικά ευρωπαϊκής μουσικής στο Ωδείο Αθηνών. Με ερευνητικό έργο και οι δυο αποτελούν εστίες φωτός μέσα στο πνευματικό σκοτάδι που βιώνει η κοινωνία μας.

Θα παρατηρούσα ότι είναι μάλλον λίγα τα τέσσερα τραγούδια που ερμηνεύουν, από δύο ο καθένας, οι τραγουδιστές. Ο εξοικειωμένος με το είδος αυτό ακροατής ασφαλώς θα επιθυμούσε κι άλλες τέτοιες «αναπαραστάσεις» της «ιαστί» (ιαστί εκ του "Ιάς"» = θηλ. του Ιων) αρμονίας όπως την ονόμαζε ο Πλάτων, αναφερόμενος στο ιωνικό ιδίωμα που φαίνεται ότι και στην αρχαιότητα διατηρούσε τον ίδιο χαρακτήρα με τον σημερινό [με τον όρο αρμονία εννοείται ο χαρακτήρας (το ήθος) που «εμπεριέχεται» στο άκουσμα μιας αλληλουχίας φθόγγων. Είναι ο «τρόπος» των Ελλήνων, ο «ήχος» των βυζαντινών, το «μακάμ» των Αράβων]. Αυτός λοιπόν ο χαρακτήρας περιγράφεται από τους αρχαίους συγγραφείς ως συναισθηματικός, παθητικός, οργιαστικός (Αριστοτέλης Πολιτ. Η', 5, 9, και 7, 8) καθώς και εμπνευσμένος (ένθεος, Λουκ. στον Αρμονίδη Ι, 10).

Μια σόλο φωνή (Μαίρη Χιώτη) που ακούγεται, ως κορυφαία του χορού, στο τραγούδι «Ολοι στην Κάτω Παναγιά», αν και όχι ιδιωματική, είναι πάντως ιδιαιτέρως αισθαντική. Το τραγούδι «Τσακιτζής», που αναφέρεται στον ομώνυμο λαϊκό ήρωα (Μεχμέτ Εφές από το Αϊδίνι, αρχηγός ένοπλης ομάδας εναντίον της οθωμανικής εξουσίας και υπέρ φτωχών και αδυνάτων Ελλήνων και Τούρκων, ένα είδος Ρομπέν των δασών) είναι κοινό (μουσική και λόγια) στους ελληνικούς και τουρκικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας. Εδώ ευτύχησε (ελληνιστί και τουρκιστί) μιας από τις ωραιότερες, καθώς πιστεύω, εκτελέσεις της δισκογραφίας.

Αν θέλαμε να προσθέσουμε μια ακόμη παρατήρηση, αυτή θα αφορούσε την εμφάνιση της χάρτινης θήκης. Θα περίμενε κανείς να είναι περισσότερο καλαίσθητα τα στοιχεία, που αποτελούν το λεγόμενο layout. Κι ακόμη περισσότερη... ορθογραφία. Η λέξη «πιπίνι» στο τραγούδι «Ολμάζ», γράφεται με γιώτα και όχι βέβαια «Πιπίνη» όπως γράφτηκε. Πιπίνι είναι ο νεοσσός του περιστεριού και όχι κανένας Πιπίνης λεβέντης από τα μάτια του οποίου τρέχει αθάνατο νερό!

Enet