Το 1850 ξεκίνησε το ρεμπέτικο με την "Εβραιοπούλα" ;;

Ο Παναγιώτης Κουνάδης, στη σειρά «Τα Ρεμπέτικα - Ένα ταξίδι στο λαϊκό αστικό τραγούδι των Ελλήνων», βιβλιαράκια με ένθετα CD, που παράγει και εμπορεύεται το συγκρότημα Λαμπράκη, υποστηρίζει ότι η «Εβραιοπούλα» είναι το παλαιότερο μέχρι στιγμής καταγραμμένο τραγούδι του αστικού χώρου, αφού οι στίχοι του εντοπίστηκαν στη συλλογή παραδοσιακών λαϊκών τραγουδιών του Μάρκελλου (1851). Η καταγραφή έγινε στη Σμύρνη και συγκεκριμένα στην εβραϊκή συνοικία της.
Βέβαια είναι ευχάριστο που ο Κουνάδης χρησιμοποιεί και τον όρο λαϊκό τραγούδι του αστικού χώρου, επειδή αυτός ο όρος είναι πιο συγκεκριμένος, αλλά και πιο επιστημονικός από τον αμφιλεγόμενο όρο «ρεμπέτικο». Είναι επίσης ευχάριστο που ο μελετητής αυτός, εκτός από τα δισκογραφημένα τραγούδια, λαμβάνει υπόψη του και τα καταγεγραμμένα σε συλλογές παραδοσιακών τραγουδιών του παρελθόντος. Όμως διαπράττει κάποια άλλα μεγάλα λάθη, κυρίως σε ό,τι αφορά το παρελθόν και τη χρονολόγηση του αστικού λαϊκού τραγουδιού.

Ο Κουνάδης υποστηρίζει αυθαίρετα και χωρίς καμιά τεκμηρίωση ότι η ιστορία του αστικο-λαϊκού τραγουδιού (ρεμπέτικου) αρχίζει στα 1850. Αλλά πού τη βρήκε ο Κουνάδης αυτή τη χρονολογία, την οποία προβάλλει σαν θέσφατον και με την υποστήριξη του συγκροτήματος Λαμπράκη; Μήπως κατέβηκε ο Ιεχωβά από τον ουρανό και την αποκάλυψε στο νέο Μωυσή ή μήπως είναι τελείως αυθαίρετη;

Ούτε το ένα ούτε το άλλο θα μπορούσε να απαντήσει ο Παναγιώτης Κουνάδης. Απλούστατα η «Εβραιοπούλα», που είναι το παλαιότερο καταγεγραμμένο τραγούδι του αστικού χώρου, δημοσιεύτηκε στα 1851. Αν αφαιρέσουμε και ένα χρόνο μέχρι να ετοιμαστεί το βιβλίο, έχουμε το σωτήριον έτος 1850, σαν αρχικό ορόσημο του αστικο-λαϊκού τραγουδιού!

Claude Fauriel (1772 - 1844)

Ο ισχυρισμός του ότι η «Εβραιοπούλα», όπως δημοσιεύτηκε από τον Μάρκελλο στα 1851, αποτελεί την παλαιότερη καταγραφή λαϊκού τραγουδιού στον αστικό χώρο, βολεύει αυτή τη χρονολόγηση και αυτό το ορόσημο που έθεσε ο Κουνάδης. Έλα όμως που δεν είναι έτσι τα πράγματα! Επειδή ούτε η καταγραφή του Μάρκελλου στα 1851 είναι η παλαιότερη για το συγκεκριμένο τραγούδι, ούτε η «Εβραιοπούλα» είναι το παλαιότερο καταγραμμένο αστικο-λαϊκό τραγούδι. Πρώτον, η «Εβραιοπούλα» καταγράφηκε 27 χρόνια νωρίτερα, στα 1824 και βρίσκεται στα ανέκδοτα χειρόγραφα του Κλωντ Φωριέλ και μάλιστα σε δυο παραλλαγές: μια στα ελληνικά και μια άλλη σε γαλλική μετάφραση από τον ίδιο το Φωριέλ. Εξάλλου, μέσα στα χειρόγραφα του Φωριέλ που εκδόθηκαν πριν από μερικά χρόνια και στην Ελλάδα, υπάρχουν κι άλλα αστικο-λαϊκά τραγούδια, τα περισσότερα από τα οποία μεταδόθηκαν προφορικά από γενιά σε γενιά, φτάσανε μέχρι τον 20ό αιώνα και δισκογραφήθηκαν μάλιστα με το χαρακτηρισμό «ρεμπέτικα». Ενδεικτικά και μόνο αναφέρω:

Αστικο-λαϊκά τραγούδια στα χειρόγραφα του Φωριέλ

• Ήθελα να ‘ρθω το βράδυ
• Από τα μπετένια πέφτω
• Στον γαραφένιο σου λαιμό
• Της Εβραιοπούλας
• Της Σούσας το τραγούδι
• Η πλούσια και η φτωχιά
• Μηλιά φορτωμένη μήλα
• Εψές το βράδυ
• Χορός κλέφτικος των Τσάμηδων (Ποιος είδε πράσινο δεντρί)
• Από ξένο τόπο
• Δυο κοπέλες μ’αγαπούνε
• Ξένος είμ’ από τη Σμύρνη
• Πέντε ημερών νυφούλα
• Σαν πας, Μαρού μου, στο νερό
• Εις την ωραία Ευφροσύνην (Κυρά Φροσύνη)   

η συνέχεια εδω

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1/9/2014

Μέχρι πρόσφατα η διεύθυνση του λινκ υπήρχε... τώρα βλέπουμε ότι έχει κατεβεί. Αν δεν μας απατά η μνήμη μας ήταν από το site enet.gr δηλαδή την εφημερίδα Ελευθερότυπία.

υγ
Σύμφωνα με τα στατιστικά μας, η ανάρτηση αυτή έχει αρκετά μεγάλη απήχηση...