Κυριακή 29 Μαρτίου 2009

Το Πεντοζάλι και τα Σφακιά

Στην εκπομπή "Ελλήνων δρώμενα" σήμερα το πρωι στην ΕΤ 3 προβλήθηκε ένα πολυ καλο ντοκυμανταίρ για το χορο Πεντοζάλι ή τον Πεντοζάλη -όπως λέγεται- ο οποίος δημιουργήθηκε στα Σφακιά το 1769 με το ξεκίνημα του ξεσηκωμού υπο το Δασκαλογιάννη, μια εξέγερση που δυστυχώς πνίγηκε στο αίμα αλλα ήταν η πρώτη και μετα ακολούθησε η εξέγερση στην Ηπειρο, η χάρτα του Φεραίου και όλη η προετοιμασία απο τους Φιλικούς, που δυστυχώς καθοδηγήθηκε απο τις μεγάλες δυνάμεις ώστε να απελευθερωθεί ένα μικρο κομμάτι της πρώην Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η ιστορία που ακόμα και στην Κρήτη είναι σχετικά άγνωστη, λέει ότι ο Δασκαλογιάννης προσκάλεσε τον καλύτερο βιολάτορα της εποχής τον Τριανταφυλλάκη ή Κιόρο (τυφλος) απο τις Λουσακιές Κισάμου παραγγέλνοντας του να συνθέσει ένα σκοπο που θατον χορέψουν σε μια γιορτή στα Σφακιά, το οποίο ήταν το σύνθημα για τη συγκέντρωση των οπλαρχηγών και το ξεκίνημα της εξέγερσης. Οι 12 οπλαρχηγοί χόρεψαν ο καθένας απο μιά ξεχωριστή μελωδία στον καινούριο αυτο χορο που στηρίχτηκε σε επαναλαμβανόμενες μουσικές φράσεις πάνω στην πυρρίχια αρχέγονη μουσική της Κρήτης, όπως έλεγε και ο αείμνηστος Κώστας Παπαδάκης ή Ναύτης. Η γρηγοράδα και η δύναμη που του δόθηκε οφείλονταν στην ορμη της σύγκρουσης για την οποία ετοιμάζονταν οι Σφακιανοί υπο την καθοδήγηση του Ηπειρώτη δάσκαλου και επαναστάτη Δασκαλογιάννη γι'αυτο και χορεύεται με λεβεντιά !!
Το φίλμ αποτύπωσε πετυχημένα το ιστορικό, με επι τόπου κινηματογράφηση και πολλες μαρτυρίες Σφακιανών μικρων και μεγάλων με την ντοπιολαλιά που ευτυχώς κρατάνε ακόμα ζωντανή και δύο ομάδες χορευτών με μουσική απο τους Γιώργη Γαλάνη, Γιώργο και Κώστα Κουρκουνάκη, Γιώργη Μαγγελάκη και Λευτέρη Στριλιγκά. Ίσως να έλειψαν κάποια περισσότερα εξωτερικά πλάνα αλλά αυτο είναι άποψη του σκηνοθέτη. Ο γερο-Σφακιανός γύρω στα 90 όμως (αν δεν κάνω λάθος είναι Βοτζάκης απο την Ανώπολη) ήταν πράγματι με την παρουσία του και την ομιλία του ζωντανή εικόνα των Σφακιώ !! Ο Παπασήφης που με τη σχολη χορου μαθαίνει τη νεολαία τα παλαιϊκά έθιμα μίλησε εμπεριστατωμένα και όλοι που συμμμετείχαν μίλησαν απόλυτα σωστα, λεβέντικα και μετρημένα.
Να πούμε συμπληρωματικά ότι ο Κιόρος είναι και ο συνθέτης του πρώτου συρτού ή Χανιώτικου ή Λουσακιανού που χορεύτηκε πρώτη φορα στα Πατεριανά, ένα μικρο κι απόμακρο οικισμό της Κισάμου που τώρα είναι ακατοίκητος, αλλά μια φορα το χρόνο, του Χριστού στις 6 Αυγούστου γίνεται πανηγύρι στο διαμορφωμένο χώρο στην πηγη που τρέχει νερο όλο το χρόνο, όπου συρρέουν πάρα πολλοι Κισαμίτες και στήνεται γλέντι με τοπικούς βιολατόρους.

Ενα λοιπον ακόμα ωραίο οδοιπορικό της ΕΤ-3 που μας κάνει να νοιώθουμε ότι κάποια απο τα πολλα χρήματα που πάνε στην ΕΡΤ απο το δημηνιαίο "χαράτσι" του απλου Ελληνα, πιάνουν τόπο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

cretan music - mantinades