Τετάρτη 28 Μαρτίου 2018

Περι της λέξεως "ρεμπέτικο" το συμπλήρωμα...και άλλα




Πέρασαν κάμποσα χρόνια απο την έκδοση του βιβλιου του Πάνου Σαββόπουλου "Περι της λέξεως ρεμπέτικο...", συγκεκριμένα 12 χρόνια, απο το 2006 και κανεις αν δεν απατώμαι δεν συμπλήρωσε κάτι σε αυτα που συνέλεξε ο ερευνητής του ρεμπέτικου και συχνα πυκνα θαμώνας του πάνελ του Σπύρου Παπαδόπουλου...


Απόψε κάποια μύγα με τσίμπησε και αναδιφώντας στο βιβλίο που απο τύχη το τράκαρα μπροστα μου, βρέθηκα στις σελίδες 30 και 31 όπου παρατίθενται τα τραγούδια όπου αναφέρεται η λέξη ρεμπέτικο τα οποία είναι μόνο 21. Ο συγγραφέας τα βρίσκει δραματικά λίγα μπροστα στις χιλιάδες των ρεμπέτικων που πήραν το όνομα αυτο και όμως δεν περιέχουν τη λέξη. Όντως μεγάλη η διαφορά, όμως μιλάμε για έργα τέχνης ή λόγου καλυτερα και στην καλλιτεχνία όπως και στην ποίηση και τραγουδοποιία δεν υπάρχει κανόνας, ο καθεις εκφράζεται όπως αρέσκεται!
Έκανα λοιπον μία μικρη έρευνα σε κάποιο σχετικό site που επισκέπτομαι τελευταία -για κάποιον άλλο λόγο- και το οποίο έχει ένα καλο ευρετήριο όπου με έκπληξη είδα αρκετές δεκάδες τραγούδια με τη λέξη ρεμπέτης ή ρεμπέτικο -α κλπ Περιλαμβάνονται τα 21 που έχει επισημάνει ο Π.Σ. και πολλα ακόμα. Τα περισσότερα είναι μετα το 1970 όταν το ρεμπέτικο πήρε μυθικές διαστάσεις και ακόμα περισσότερα μετα το 1984 οπότε η προβολή της ταινίας "Ρεμπέτικο".
Ας δούμε όμως πρώτα ποια ρεμπέτικα παρέλειψε να αναφέρει στο βιβλίο του ο φίλος Πάνος και είναι της περιόδου 1933-1957, όπου και τα δύο ακραία χρονικά "όρια" που θέτει ο συγγραφέας. Κάποια απο αυτα είναι αρκετά άγνωστα αλλα υπάρχουν και δύο κραυγαλέα τραγούδια του Τσιτσάνη!!

Ο ΡΕΜΠΕΤΗΣ - Αντώνης Διαμαντίδης, ? (δεν υπάρχει στο βιβλίο του Δ.Μανιάτη)
Εγώ είμαι ένας ρεμπέτης ένας μόρτης και σερέτης
Σκέψου πριν να `ρθεις μαζί μου κάνω άταχτη ζωή
Χίλιους όρκους κι αν σου κάνω κάποτε θα σε πληγώσω
Αφού είμαι ένας ρεμπέτης έχω παρελθόν βαρύ


Σ’ έναν ρεμπέτη πάντα συμβαίνει, με μια γυναίκα να μη ζει παντοτινά
ρεμπέτης είναι ρεμπέτης μένει, και τη καρδιά του δε την αφήνει πουθενά

(ακολουθούν 2 στίχοι)

ΕΙΜΑΙ ΜΠΕΚΡΟΥ (Δ.Σέμση) - Ρόζα Εσκενάζυ, 1933
Χορεύω και ζεϊμπέκικο, μέσα εις τις ταβέρνες
μ’ αρέσει το ρεμπέτικο, τα γλέντια και οι λατέρνες


ΑΛΑΝΙΑΡΑ (Ειμ' η αλανιάρα η γνωστη) (Δ.Λαδόπουλου) - Ρόζα Εσκενάζυ, 1936
Ρεμπέτικο, σερέτικο, ν' ακούω, με παθιάζει - 4ος στίχος

ΘΑ ΓΥΡΙΣΕΙ ΘΑΡΘΕΙΣ ΠΑΛΙ ΠΙΣΩ (Β.Τσιτσάνη) - Σωτ.Μπέλλου, Β.Τσιτσάνης, 1948
Θα γυρίσεις στη ρεμπέτικη φωλιά μου - 4ος στίχος

ΜΠΡΑΒΟ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ ΜΟΥ (Β.Τσιτσάνη) - Π.Τσαουσάκης, Ρ.Στάμου, 1950
Μ’ ένα ρεμπέτικο σκοπό μου σβήνεις κάθε ντέρτι - 2ος στίχος

Μέσα στα τραγούδια αυτα περιλαμβάνεται το: "Πάψε το κλάμα" του Μπαγιαντέρα απο το 1950, πλην όμως η λέξη που αναφέρεται είναι γλεντζέδικα. Επίσης η "Κουβέντα με το χάρο" στη λογοκριμένη εκτέλεση με τον Μπιθικώτση  περιλαμβάνει τη φράση:
Πές μας για τους ρεμπέτηδες, πως τα περνουν στον Άδη

 

Απο το 1957 μέχρι το 1965

ΤΟ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ ΚΑΙ ΤΟ ΜΠΑΓΛΑΜΑΔΑΚΙ (Β.Καραπατάκη) - Γ.Κυριαζής, Αν.Στεφάνου - 1960
Θα `ρθει και η Μαγκάνο, τα κέφια της να κάνω
κι αυτή η Παμπανίνι, ρεμπέτισσα θα γίνει.


ΟΤΑΝ ΔΩ ΠΩΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΩ ΝΑ ΣΕ ΧΑΣΩ (Μ.Μπακάλη) - Π.Αναγνωστάκης, 1962 
Πριν ακόμα σε γνωρίσω, τη ρεμπέτικη ζωή ποθούσα μόνο

ΡΙΞΕ ΜΙΑ ΔΙΠΛΟΠΕΝΝΙΑ (Μ.Πλέσσα, Γ.Δαλιανίδη) - Κατ.Τζοβάρα, 1962
Με τ’ αγόρι μου γλεντάω, με τ’ αγόρι π’ αγαπώ,
με τ'αγόρι θέλω απόψε, σε ρεμπέτικο σκοπό


ΛΑΪΚΟ ΤΣΑ ΤΣΑ (Απ.Καλδάρα) - Π.Γαβαλάς, Ρ.Κούρτη, 1963 
και θ’ απολαύσεις σε κόλπα ρεμπέτικα, φιλιά, ρετσίνα και λαϊκό τσατσά

ΑΛΛΑΞΕ Ο ΚΟΣΜΟΣ (Απ.Καλδάρα) - Β.Μοσχολιού, Απ.Καλδάρα, 1964
Οι αριστοκράτες μας το ρίξαν στο κουρμπέτι
γιατί γουστάρουνε κι αυτοί ζωή ρεμπέτη 


Απο ρεμπέτες και λαϊκούς δημιουργούς μετα το 1965

ΑΠΟΨΕ ΠΕΡΙΜΕΝΩ (ΤΑ ΚΑΛΑ ΠΑΙΔΙΑ) (Γαβ.Μαρινάκη) - Σωτηρία Μπέλλου & Πρ.Τσαουσάκης, 1969

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΡΕΜΠΕΤΕΣ (Δ.Ευσταθίου) Δ.Ευσταθίου 
Υπάρχουν ακόμα ρεμπέτες στην πιάτσα, υπάρχουν ακόμα καλά παιδιά

ΣΤΗ ΡΕΜΠΕΤΙΚΗ ΖΩΗ (Θ.Κάτσαρη) - Θ.Κάτσαρης 

ΑΣΤΡΟΦΕΓΓΙΑ (Β.Τσιτσάνη) Β.Τσιτσάνης, Β.Μοσχολιού, 1975
Βαρέθηκα σαλόνια και φιγούρα, εγώ θέλω ρεμπέτικη ζωή
Και στην τρέλα μου απάνω και στη σούρα, εγώ δε λογαριάζω ο κόσμος τι θα πει!

'Έλα μια νύχτα να ζήσεις κι εσύ, την πιο ωραία ρεμπέτικη ζωή!
'Έλα απόψε στην αστροφεγγιά, είμαστε’ όλοι ρεμπέτες κι ωραία παιδιά 



Συνολικά στην πηγη μας παρουσιάζονται 164 τραγούδια με τη ρίζα ρεμπετ-

Τα περισσότερα είναι μετα το 1965. Τα πιο γνωστα απο αυτα είναι:

Σαν ρεμπέτικο παλιό - Διονύσης Σαββόπουλος, 1969
Με το Μπομπ Ντύλαν - Βαρης, Φαλάρας, Β.Παπακωνσταντίνου, 1978
Τα ρεμπέτικα μας μεσ'στη στράτα - Ανδριόπουλος, Μπέλλου, 1980 
Στη μνήμη ενος παλιού ρεμπέτη - Χατζηνάσιος, Μητροπάνος, 1981 
Φύγαν οι ρεμπέτες - Γ.Δημητριάδης & Μικροι Ήρωες, 1994
Αλλάξανε τα γούστα σου - Γιοκαρίνης, Μπουλας, 1986
Θεσσαλονίκη Σαββατόβραδο κι Απρίλης - Χατζηνάσιος, Μητροπάνος,1981 
Κύριε Τζαφόλια - Δήμος Μούτσης, 1983
Αρτζεντίνα - Ανδρέου, Τσαλιγοπούλου, 1996
Ο Μάρκος κι ο Ομερ Καγιάμ - Ρασούλης, Νικολόπουλος, Βιτάλη, 1982

επίμετρον...

Γλυκό μου στήριγμα 
(Ηλία Πετρόπουλου) αμελοποίητα

Γλυκό μου στήριγμα,
καμάρι μου και λουλούδι,
τα πράγματα της καρδιάς τρόπος δεν είναι να χαθούν.
Μείνε μαζί μου. θα σου μιλήσω με πάθος και δακρυσμένα μάτια
για τον ουρανό της Θεσσαλονίκης,
την εικοσαετή ορφάνια μου,
τον ισάδελφο Τσιτσάνη,
τα νοτισμένα χώματα των Χασίων,
τους ολόδροσους κλώνους για τις θεϊκές γυναίκες του Ελύτη και του Μόραλη.
Ακόμη θα σου περιγράψω την δολοφονία του Ιάκωβου Πατιερίδη
τον Οκτώβριο του 1944,
θα σου παραστήσω πώς βαδίζουν οι ορθόδοξοι ρεμπέτες
και πώς χορεύουν ζεϊμπέκικο στην ταβέρνα του Φραγκούλη στην Μπάρα.
Αγάπησε με δύναμη.
Αυτό αρκεί.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

cretan music - mantinades