Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017

Ρεμπέτικο - Οι πρώτες αναλαμπές: 1915-'20



Περίοδος 1915-1920. Η Ελλάδα μόλις έχει βγει νικήτρια απο τους δύο Βαλκανικούς Πολέμους, διπλασιάζοντας την έκταση της με την προσθήκη της Θεσσαλίας και Μακεδονίας και ενω ο (Α') Παγκόσμιος πόλεμος βρίσκεται ήδη στο δεύτερο χρόνο και αναμένεται η συμμετοχή της χώρας μας  με το πλευρο της Αντάντ σύμφωνα με το Βενιζέλο ενω ο βασιλιάς Κων/νος έχοντας καλες σχέσεις με τους Αυστρογερμανούς και παντρεμένος με την αδερφή του Κάϊζερ θέλει ουδετερότητα και τρενάρει παζαρεύοντας με τους ΄Αγγλους τα μετα τον πόλεμο λάφυρα.. Ο διχασμός είναι αναπότρεπτος και ο βασιλιάς διοικεί στην Αθήνα ενω ο Βενιζέλος υποδέχεται τα στρατεύματα της Ανταντ στη Θεσσαλονίκη.


Την ίδια ώρα ο ελληνισμός της διασποράς επιδιώκει τη συμμαχία των Άγγλων και συμμετέχει ενισχυτικά στα πολιτικά σχέδια της ελληνικής ηγεσίας. Στο εξωτερικό και δη στην Αμερική χτυπα η καρδιά μιάς δεύτερης Ελλάδας, αυτης των ξενιτεμένων που έφυγαν για μια καλύτερη τύχη για να επιστρέψουν αργότερα στη χώρα αφου αυτη δεν μπορούσε να τους θρέψει.
Στις Η.Π.Α. λοιπον βλέπουμε τη δεκαετία αυτη 1910-'20, που σε αντίθεση με την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα ενω στην Πόλη και τη Σμύρνη όταν στα δύο μεγάλα κέντρα του ελληνισμού υπήρχε μεγάλη δραστηριότητα στη δισκογραφία και στην Αμερική ελάχιστη, να παρουσιάζεται απο το 1915 μεγάλη δισκογραφική δραστηριότητα ενω αντίθετα σε όλο τον ελλαδικό χώρο και στην Πόλη και Σμύρνη ελάχιστη. Σχετική δραστηριότητα βλέπουμε στην Αλεξάνδρεια τα χρόνια 1911-'13 και 1917-'20.
Στις ΗΠΑ ξεκινώντας απο το 1915 στην Columbia και υστερότερα στη Victor, στην εταιρεία της Κούλας Αντωνοπούλου Panhellenion και την Orpheum, καταγράφονται μουσικοί όπως: Μάριος Λυμπερόπουλος, Γιώργος Βιτάλης, Γιώργος Καμβύσης Αθηναϊκή Ορχήστρα, Γ.Μωραϊτης, Π.Γεωργιάδης, Κούλα Αντωνοπούλου, Βιβη Αντωνοπούλου, Μαρίκα Παπαγκίκα, Νίκος Ρέλλιας, Γιώργος Κανάκης, Τρίο Μακρυγιάννη, Τέτος Δημητριάδης (το 1920), Μαντολινάτα Αλέσιου, Κρητική ορχήστρα (Καπόκης), Χαρίλαος και άλλοι.
Μία απο τους πρώτους είναι η (Κυρία) Κούλα Αντωνοπούλου, που πραγματικά σημάδεψε την εποχή αυτη και κατέγραψε όλο το ρεπερτόριο των λαϊκών τραγουδιστριών της εποχής!!

Στα αρχεία του Διονύση Μανιάτη βρίσκουμε 253 ηχογραφήσεις της Κούλας, οι οποίες δεν είναι όλες χρονολογημένες αλλα σύμφωνα με το Σταύρο Κουρούση είναι μέχρι το 1927. Οι χρονολογημένες είναι 113, απο το 1916 μέχρι το 1919.  
Ηθελημένα ή όχι, μέσα σε αυτο το πολυ πλούσιο και πολυποίκιλο ρεπερτόριο της, βρίσκουμε και αρκετά ρεμπέτικα και μικρασιάτικα εκτος απο τα πολλα δημοτικά, τα μαρς, τα εμβατήρια και τα ελαφρά. Αν κανείς κάνει μία ενδελεχή ενδοσκόπηση στο ρεπερτόριο της Κούλας πραγματικά θα βρει την απαρχή, τις πρώτες αναλαμπές του ρεμπέτικου που αχνοβολούν απο τους φεγγίτες των φυλακών, με τους φυλακισμένους πειραιώτες μάγκες, τους ληστες της επαρχίας, τα κουτσαβάκια της δεκαετίας 1880 και 1890...και όλα αυτα στην Αμερική, μεταφερμένα φυσικά απο τη σπαρασσόμενη Ελλάδα, πριν την έλευση των Μικρασιατών. 

'Ομως, να σημειώσουμε την πρώτη έλευση Μικρασιατών στην Ελλάδα το 1914 με τον πρώτο διωγμό, εξ αιτίας του χαμένου πολέμου, όπου ήρθαν αρκετοί αλλα οι περισσότεροι επέστρεψαν μέσα σε ένα χρόνο αφου οι εξελίξεις δεν ήθελαν την ανταλλαγή των πληθυσμών.


Σταχυολογούμε λοιπον τίτλους απο 83 ηχογραφήσεις της κας Κούλας, στα 1916, 1917 και 1919: 

1916
Ελενάκι
Σαμπαχ Μανες 
Ταμπαχανιώτικος 
Ζεϊμπέκικο βαρυ
Ζεϊμπέκικος 
Καρσιλαμάς
1917 
Πολιτάκια Γαλατά (Αδαμ) Μανες 
Σηλυβριανός Συρτος 
1919
Ουσακ Κάντο 
Χουζάμ Ταξίμι
Οι μπαγλαμάδες 
Ταμπαχανιώτικος Μανες
Δυο ψαράκια μελανούρια 
Μπάλλος Σμύρνης 

Τότε (1919) ξεκινάει τις ηχογραφήσεις και η Μαρίκα Παπαγκίκα στην Columbia, 33 κομμάτια μέσα σε ένα χρόνο:
 1919
Αρμενάκι Αραπ Σούστα
Το κουτσαβάκι
Τα ούλα σου
Σμυρνέϊκο Μινόρε (το γνωστο)

Στη συνέχεια η μεν Κούλα ηχογραφεί περισσότερο στεριανά δημοτικά και η Παπαγκίκα ελαφρά και δημοτικά και που και που κανένα ρεμπέτικο, κάτι που σημαίνει ότι στη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας είχαν περισσότερη ζήτηση σε σχέση με τα ρεμπέτικα. Τα ρεμπέτικα φαίνεται να εμφανίζονται στο ρεπερτόριο της Παπαγκίκα το 1925-'28:
1925
Δυο ψαράκια μελανούρια 
Η Έλλη
Δώδεκα χρόνια φυλακή 
Σμυρνιώτικο Ζεϊμπέκικο 
1926
Γαλατά Μανες  
Μανταλένα
Μανάκι μου 
Ελενάκι
1927
Τούρνα   
Βουρνοβαλιό Μανες
Τι σε μέλλει εσένανε
Κυρά Ντουντου    
1928
Μήλο μου και μανταρίνι
Ντούρου Ντούρου
Μπραϊλα

Ωστόσο ο Βιδάλης το 1925 και ο Νταλγκάς το 1926 ξεκινούν ανάμεσα στα άλλα να ηχογραφούν αρκετά ρεμπέτικα, πολίτικα και μικρασιάτικα και μεταξύ αυτων και χασικλίδικα. Η Ρόζα ξεκινάει το 1929 και τότε (συμπτωματικα άραγε;) η Παπαγκίκα σχεδον εξαφανίζεται!! Η συνέχεια είναι γνωστη... Η πλάστιγγα γέρνει προς το μικρασιάτικο -σαντουρόβιολα- μέχρι την εμφάνιση του Μάρκου (1932) και την καθιέρωση της "πειραιώτικης" σχολής (1934-'35) ενω οι μεγάλες επιτυχίες της εποχής είναι: 
Το χασίσι  1924 
Η Έλλη  1925
Μποχώρης  1926 
Οι μπαγλαμάδες  1927
Ομολογίες  1928
Χασικλήδες
Μάγκικο
Μανώλης χασικλής  1929
Ο μεμέτης 
Πασαλιμανιώτισα
Κακούργα πεθερά  1931
Στου Συγγρού
Μινόρε του τεκε 1932

Δεν υπάρχουν σχόλια:

cretan music - mantinades