Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2014

Εγω ψιλή στην τσέπη μου ποτέ δεν απο(σ)τάζω...




[...] Ως προέβλεπεν ο Μανόλης, ο πατήρ του μετέβη εις την στάνην, με σκοπόν να τον επαναφέρει δια της πειθούς ή και δια της βίας εις το σχολείον. Μετέβη πολλάκις, αλλ' εις μάτην εκοπίασεν. Άμα τον έβλεπεν ο Μανόλης, έφευγεν ως αγρίμι, και εκραύγαζε κλαίων:

— Δε θέλω γράμματα! Δε θέλω!

Εφοβέριζε δε ότι, αν ο πατέρας του επέμενε, θα έπεφτε να σκοτωθεί εις την παρακειμένην χαράδραν.

Και είχε τόσην ειλικρίνειαν εις την φωνήν και τόσην αποφασιστικότητα εις το βλέμμα, ώστε ο Σαϊτονικολής εφοβήθη ότι, αν επιχειρεί να μεταχειρισθεί βίαν, θα εξετέλει την απειλήν του. Επί τέλους δε απελπισθείς, τον αφήκε στην οργήν του Θεού. Θέλω, παιδί μου, να 'χεις χίλια πρόβατα, μα σα δε θες εσύ, ουρά μην αποστάξεις*. Και θα δούμε ποιος θα το μετανιώσει [...].

Σύμφωνα με το γλωσσάρι:

αποστάζω: αξιώνομαι να αποκτήσω [...]


Απόσπασμα απο τον "Πατούχα" του Ιωάννη Κονδυλάκη - Αθήνα 1892.


Η ιστορία του Πατούχα αναφερεται στο Μανώλη, γιό του Σαϊτονικολή, στη Βιάννο, που μεγάλωσε βοσκός στο βουνό και παρέμεινε άξεστος και σχετικά αντικοινωνικός, προτιμώντας τα άκακα ζώα για παρέα παρά τους πονηρούς ανθρώπους και τους δυνάστες Τούρκους. Διαδραματίζεται στη Βιάννο το 1863, λίγο πριν την Επανάσταση του '66, τη χρονιά που άλλαξε ο βασιλιάς στην Ελλάδα και ήρθε της Δανιμαρκίας.
Επηρρεασμένος από το δάσκαλο του Νικόλαο Πολίτη, ο Κονδυλάκης (1862-1920) και απο τον Εμιλ Ζολά, χρησιμοποιεί απλη καθαρεύουσα και κρητικές ιδιωματικές λέξεις και εκφράσεις. 
Σύμφωνα με τα παραπάνω η λέξη "αποστάζω" έχει την έννοια αποκτώ ή αξιώνομαι να αποκτήσω, άρα ο Μάρκος οταν λέει στο τραγούδι του "εγω ψιλή στην τσέπη μου, ποτε δεν αποτάζω" μάλλον εννοεί αποστάζω = αποκτώ, κονομάω... όπου έχει αφαιρέσει το "σ" είτε γιατί έτσι το έμαθε είτε χάριν ευφωνίας!!!
Προσωπικά ως κρητικός δεν θυμάμαι να έχω ακούσει τη λέξη αυτή αλλά κι αν την έχω ακούσει πριν δεκαετίες, δεν ήξερα το ακριβές νοημα γιά να την εντυπώσω... Πιθανότατα είναι κρητικό ιδίωμα που ο Μάρκος άκουσε είτε στη Σύρο είτε στον Πειραιά. Πιθανό να λέγονταν και αλλού...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

cretan music - mantinades