Τετάρτη 2 Απριλίου 2014

Να ρεμπελιάζουμε μαζί...

 


ΑΝΟΙΞΗ ΞΕΣΟΥΒΙΑΣΟΥ ΜΠΛΙΟ
ΝΑ ΡΘΟΥΝ ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ...
ΝΑ ΞΑΝΑΚΕΛΑΗΔΙΣΟΥΝΕ
ΣΤΣΙ ΡΕΜΑΘΙΕΣ Τ'ΑΗΔΟΝΙΑ...
ΝΑ ΞΑΝΑΚΟΥΣΩ ΤΟΥ ΡΙΑΚΙΟΥ
ΝΕΡΟ ΝΑ ΜΟΥΡΜΟΥΡΙΖΕΙ
ΝΑ ΙΔΩ ΣΤΑ ΠΛΑΓΙΑ ΠΕΡΔΙΚΑ
ΠΑΛΙ ΝΑ ΚΑΚΑΡΙΖΕΙ...
ΝΑ ΣΜΙΞΩ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ...
Τ'ΟΝΕΙΡΟΥ ΜΟΥ ΤΟ ΤΑΙΡΙ...
ΝΑ ΡΕΜΠΕΛΙΑΖΟΜΕ ΜΑΖΙ...
ΣΤΟΥ ΕΡΩΝΤΑ ΤΟ ΛΙΜΕΡΙ .... !!!


   Υπέροχο ερωτικό τραγούδι της ανατολικής Κρήτης, από αυτά που διασώζονται σποραδικά πλέον σήμερα από τις μνήμες των παλιών γενιών κρητικών και που πλέον ονομάζονται "ρίμες".

Μιά και η έρευνα γιά τη λέξη ρεμπέτης, ρέμπελος, ρεμβώδης κλπ... δεν θα τελειώσει ποτέ... είναι και μιά συνεισφορά από το rebet cafe στη συνεχιζόμενη έρευνα και προσπάθεια...

  Στο βιβλίο του "Ριζίτικα" (Χανιά 2101), ο Σταμάτης Αποστολάκης δεν το περιλαμβάνει.
Τα πολύστιχα τραγούδια ή ρίμες, σε 15σύλλαβο ανομοιοκατάληκτο, κατα τη γνώμη μας, εξαπλώθηκαν στην Κρήτη τη Βυζαντινή περίοδο της Κρήτης (961-1204 μ.Χ. )*. Ο δεκαπεντασύλλαβος αν και απαντάται στην αρχαία Ελλάδα, δεν ήταν καθιερωμένος ούτε τότε, ούτε μεταγενέστερα και ίσως αυτό ξενίζει, όμως καθιερώθηκε στα βυζαντινά χρόνια γύρω στο 1.100 μ.Χ. Πολύ δε περισσότερο η ομοιοκαταληξία που ήρθε από τη δύση και όσον αφορά την Κρήτη από τους Βενετούς (1204-1669) και καθιερώθηκε με τις μαντινάδες. 
   Επομένως τα ριζίτικα τραγούδια και οι ανομοιοκατάληκτες ρίμες όπως η παραπάνω του Μιλτιάδη Σκουλά, πρέπει να πρωτοδημιουργήθηκαν τα χρόνια αυτά, μετά τον Νικηφόρο Φωκά από το 1.000 και μέχρι το 1.200. Έχουν όλα όπως επιβεβαιώνει και ο Γεώργιος Χατζιδάκης βυζαντινούς τρόπους -λύδιο, δώριο- αφού ο Χατζιδάκης δέχεται ότι οι βυζαντινοί ήχοι είναι τροποποιημένοι αρχαιοελληνικοί τρόποι (και όχι εξελιγμένοι). Επίσης τα πιό πρώτα από αυτά τα κρητικά τραγούδια ήταν ακριτικά και ιστορικά.  Δεδομένου ότι η Κρήτη μετοικήθηκε από το Ν.Φωκά, λόγω της μείωσης του ελληνικού πληθυσμού τα χρόνια των Αράβων και Σαρακινών, πιθανόν τα τραγούδια αυτά να είναι δημιουργίες Ελλήνων που ήρθαν από την Πόλη και πολιτογραφήθηκαν Κρητικοί. Άλλωστε το ύφος τους παραπέμπει σε βυζαντινές ψαλμωδίες και μάλιστα εκείνης της εποχής, αφού στην πορεία του χρόνου οι εκκλησιαστικοί ύμνοι εμπλουτίσθηκαν.



   Δεδομένου ότι το τραγούδι : "Μιά καλογριά κοιλοπονά να κάνει γιό προσφύρη" αποδίδεται από τον Στ.Αποστολάκη** στην εποχή του θανάτου του Λέοντα του σοφού, το 912 μ.Χ. πιθανόν τα τραγούδια να προέρχονται από την πρώτη βυζαντινή περίοδο στην Κρήτη (395-828), αν και ο πολιτικός στίχος (15σύλλαβος) δεν είχε καθιερωθεί τότε. Ενδεχομένως το τραγούδι να βγήκε αρκετά χρόνια αργότερα... Μιά περισσότερο πιθανή περίπτωση είναι η έναρξη των κρητικών ακριτικών και ιστορικών τραγουδιών, να οφείλεται στο τραγούδι του Διγενή, τον 11ο-12ο αιώνα, δηλαδή γύρω στο 1.100 μ.Χ.

 Οι κρητικές ρίμες (όπως λέγονται πιά, παλιότερα τα λέγαν τραγούδια), όπως μου έχει πεί ο δάσκαλος και τραγουδιστής του ριζίτικου, από τους πιό σπουδαίους και κατεχάρηδες, Γιάννης Κουτουλάκης, πριν 3 χρόνια, αφού δεν είχα ιδέα, όπως και οι περισσότεροι, τραγουδιούνται σε μιά μελωδία. Κατά τόπους η μελωδία αυτή έχει μικρές διαφορές. Σύμφωνα με τη γνώμη μου είναι άμετρη η μελωδία. Από τη δική μου έρευνα, το τραγούδι του Δασκαλογιάννη είναι στην ίδια μελωδία (υπάρχει στο yt).

Το τραγούδι περιέχει τη φράση "να ρεμπελιάζομε μαζί" και θυμίζει το δημοτικό τραγούδι της Ρούμελης "Άντε να ρεμπελέψουμε, ρεμπέτες να γενούμε...". Εδώ το ρεμπελιάζομε έχει τη σημασία να "τεμπελεύουμε" ενώ στο άλλο τραγούδι πιθανόν τη σημασία να "επανασταστήσουμε"!!

Ευχαριστώ τη Μαρία, γιά την υπόμνηση του τραγουδιού!!


* Στέργιος Σπανάκης,Κρήτη-Τουρισμός, Ιστορία, Αρχαιολογία, Ηράκλειο, Α΄τόμος,1983,σελ.39
** Σταμάτης Αποστολάκης,Ριζίτικα Τα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης,Χανιά,2010,σελ.52 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

cretan music - mantinades