Ο Χριστόδουλος Ξηρός ως οργανοποιός

Από το rembetiko.gr

Ο Χριστόδουλος έκανε και λύρες. Ο φίλος μου ο Κώστας έχει τη Νίτσα (εκ του 17Νίτσα), μια πολίτικη λύρα μεταποιημένη σε νησιώτικη.

Είχε ασχοληθεί πολύ και με τις καριώτικες λύρες. Μάλλον ο πρώτος σύγχρονος οργανοποιός που καταπιάστηκε μ' αυτό το σχεδόν χαμένο όργανο, Καριώτης γαρ ο ίδιος. Η μεγάλη μου στενοχώρια όταν τον πιάσανε ήταν ότι ίσως ήταν ο τελευταίος που ήξερε τα μυστικά της καριώτικης λύρας, ευτυχώς όμως η γνώση προχωράει τα τελευταία χρόνια. Ένας άλλος οργανοποιός που επίσης ασχολείται με τις λύρες, ο Θ. Γιαννόπουλος, στην πτυχιακή του από το ΤΕΙ Ληξουρίου με θέμα τη λύρα της Ικαρίας, έχει συνέντευξη του Χριστόδουλου.

Υποθέτω ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να αναδημοσιεύσω ένα μέρος της:

Χριστόδουλος Ξηρός

Γεννήθηκε το 1958 στο χωριό Ακαμάτρα της Ικαρίας. «Μέχρι τα 18 μου χρόνια ακολούθησα τον ιερέα πατέρα μου στις περιπλανήσεις του ανά την Ελλάδα, έτσι πήγα σχολείο (δημοτικό) στην Ικαρία, στην Καστοριά και στην Φλώρινα, ενώ γυμνάσιο σε Φλώρινα, Κοζάνη και Λάρισα. Για τον λόγο αυτό πιστεύω είχα την ευκαιρία (τύχη;) από πολύ μικρός να έχω ποικίλα αυθεντικά μουσικά ακούσματα, πράγμα πολύ δύσκολο έως αδύνατο για τους περισσότερους την εποχή εκείνη (δεκαετίες 60-70), όταν εκτός απ’ τις τοπικές μουσικές, τα διαφορετικά ακούσματα ήταν το ραδιόφωνο, με τις όποιες επιλογές του».

Αν και από φτωχή οικογένεια χωρίς την δυνατότητα μουσικής παιδείας ο Χριστόδουλος μεγάλωσε με τις Βυζαντινές μελωδίες που άκουγε από τον πατέρα του και την γιαγιά του, όπως τόνισε ο ίδιος «δεν εννοώ μόνο τους θρησκευτικούς ύμνους αλλά και τα δημοτικά – παραδοσιακά τραγούδια του νησιού μας, μεταξύ αυτών και τα Βυζαντινά κάλαντα».

Το 1979 τελειώνει την σχολή του ως ηλεκτρολόγος (ειδικότητα με την οποία δεν ασχολήθηκε ποτέ) και κατεβαίνει στην Αθήνα όπου εργάζεται στην οικοδομή. «Αν και οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες, παρ’ όλα αυτά, εμείς περνούσαμε καλά. Στις οικοδομές γνώρισα τον Κανέλο που έπαιξε μπουζουκάκι αλλά είχε και εξαιρετική φωνή.

 Το 1979 τελειώνει την σχολή του ως ηλεκτρολόγος (ειδικότητα με την οποία δεν ασχολήθηκε ποτέ) και κατεβαίνει στην Αθήνα όπου εργάζεται στην οικοδομή. «Αν και οι συνθήκες ήταν πολύ δύσκολες, παρ’ όλα αυτά, εμείς περνούσαμε καλά. Στις οικοδομές γνώρισα τον Κανέλο που έπαιξε μπουζουκάκι αλλά είχε και εξαιρετική φωνή.

Τραγουδούσε μόνο ρεμπέτικα και δημοτικά με αυστηρό ήθος και ύφος. Αυτός με παρακίνησε πρώτη φορά να μάθω μπουζούκι και επίσης επειδή γενικώς «έπιαναν τα χέρια μου» να ασχοληθώ με την κατασκευή του. Έτσι ζήσαμε μία εξαιρετική δεκαετία (την αναβίωση του ρεμπέτικου) που γυρίζαμε παίζοντας μουσική από κουτούκι σε κουτούκι, και τις Κυριακές απαραίτητα στο Μοναστηράκι όπου πουλούσαμε τα μπαγλαμαδάκια και ό,τι άλλο φτιάχναμε. Από το 1985 και μετά αφού διαπίστωσα ότι απ’ τη μία είχα μεγάλη δεξιότητα στην οργανοποιία και απ’ την άλλη αρκετές δουλειές, άρχισα να ασχολούμαι επαγγελματικά πλέον με την οργανοποιία. Στην αρχή κατασκεύαζα μόνο μπουζούκι, μπαγλαμά, τζουρά.

Τέλος της δεκαετίας του 80 γνωρίζω τον Αμίν Αλακαμπού και ξεκινάω μαθήματα για τουμπελέκι. Τότε ξεκίνησα την κατασκευή κρουστών (τουμπελέκι, νταϊρέ-μπεντίρ, νταούλι) αλλά και νησιώτικη και πολίτικη λύρα. Το πέρασμα από τα ρεμπέτικα στα παραδοσιακά – δημοτικά και η ανάλογη στροφή στην κατασκευή παραδοσιακών κρουστών, λύρας και λαούτου έγινε χωρίς να το συνειδητοποιήσω. Εκ των υστέρων συνειδητοποιώ ότι ήταν μία φυσική κατάληξη.

Τη δεκαετία του 90 γίνομαι αρκετά γνωστός ως κατασκευαστής παραδοσιακών μουσικών οργάνων. Είναι η εποχή της αναβίωσης της παραδοσιακής μουσικής, στην οποία θέλω να πιστεύω ότι συμβάλαμε και εμείς (οι οργανοποιοί), με τον τρόπο μας, επαναφέροντας στην ζωή όργανα που κόντευαν να εκλείψουν και υιοθετώντας εκ νέου τις παραδοσιακές μορφές.

Η μεγαλύτερη συνεισφορά μου, θέλω να πιστεύω, είναι στην καταπολέμηση της «συντεχνιακής» λογικής των πολλών παλιών συναδέλφων με τα διάφορα δήθεν μυστικά του επαγγέλματος που είχαν οδηγήσει την οργανοποιία σε τέλμα και σε έναν άθλιο μιμητισμό της κακογουστιάς. Μαζί με εξαιρετικούς (και πρωτοπόρους) συναδέλφους όπως ο Νίκος Φρονιμόπουλος, ο Δ. Βεργέτης, ο Π. Γύπας, ο Μ. Μαστρολέως και ο Γ. Θεοχάρης κ.ά. δημιουργήσαμε ένα νέο πραγματικό ρεύμα που κατάφερε να ανασύρει την οργανοποιία απ’ την μεσαιωνική «συντεχνιακή» και «αποκρυφιστική» λογική του παρελθόντος και να την θέσει σε σύγχρονη επιστημονική βάση, διατηρώντας ταυτόχρονα τις παραδοσιακές μορφές και φόρμες. Με τους παραπάνω και άλλους κάναμε το 1995 τον πρώτο σύλλογο καλλιτεχνικής οργανοποιίας στον οποίο ήμουν ταμίας. Ο σύλλογος αυτός πραγματοποίησε την πρώτη πανελλήνια έκθεση οργανοποιίας και οργάνωσε κύκλους σεμιναρίων (παραδοσιακά βερνίκια – κόλλες – φυσική ακουστική – σχεδιασμός – σκάφη – κ.τ.λ.) όπου συμμετείχε ο κύριος Γ. Ταυλαρίδης».


[Ακολουθούν διάφορες πληροφορίες για την Ικαρία, την παράδοσή της και την κατασκευή της λύρας]

 Αθ. Γιαννόπουλος, Η λύρα της Ικαρίας, πτυχιακή εργασία, ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, Τμήμα Τεχνολογίας ήχου και μουσικών οργάνων, Ληξούρι 2010, σελ. 30-32.

__________________

Πολύ εύστοχη η παρατήρηση του ίδιου ότι οι χρονικές συγκυρίες τον έφεραν μέσα στην καρδιά των δύο σημαντικότερων μουσικών αναβιώσεων των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα.


ΣΗΜ. R.C.

Οι απόψεις του Περικλή (pepe) είναι σεβαστές απο το rebet cafe!!
Ισως πρεπει να αναθεωρήσουμε την πλακίτσα που κάνουμε όσον αφορά το πρόσωπο του Χρ.Ξηρού, τουλάχιστον ως προς τη δραστηριότητα του αυτη... Μάλλον είναι γεννημένος οργανοποιός παρά τρομοκράτης...