Μανές τζιβαέρι - 1909

Δεσποινίς Μαρή -- Ελληνική Εστουδιαντίνα -
Για να σωθώ απ'τον πόνο σου 1909
Δίσκος Victor Αμερικής 63524 '

Οι εικόνες από τη ταινία Αστέρω του 1929 των αδερφών Γαζιάδη με την Αλίκη Θεοδωρίδου και τον Αιμίλιο Βεάκη.....

"Για να σωθώ απ' τον πόνο σου, πρέπει να μ' αγαπήσεις,
πρέπει να κλείνεις με τα με, τη φλόγα μου να σβήσεις Τζιβαέρι μου..."

Αγνωστος ώς τα τώρα μανές, από την εξίσου άγνωστη Δεσποινίδα Μαρή, ηχογραφημένος στη Σμύρνη (;) (ή στην Πόλη) το 1909. 13 χρόνια πριν τον ξεριζωμό από Μικρά Ασία, Ανατολική Θράκη και Πόντο, αλλά και 3 χρόνια πριν τους Βαλκανικούς πολέμους όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ακόμα κραταιά και με δοσμένες ελευθερίες στους Ελληνες της Μικράς Ασίας, παρ'όλες τις κατά τόπους αντιστάσεις και επαναστάσεις. Μια αυτοκρατορία που έφτανε από την Περσία ως το Μαρόκο και από την Αυστροουγγαρία ως την Ερυθραία και την Υεμένη και την οποία αρκετοί από τους συμμάχους βολιδοσκοπούσαν, ώστε με τη διάλυση της να έχουν ωφέλη στα απελευθερωμένα εδάφη.
Μακάριες οι δύο μεγάλες πόλεις, Σμύρνη και Πόλη (Σταμπούλ) με ελληνικό χρώμα και αποχρώσεις ευρωπαϊκές, οθωμανικές, σεφαραδίτικες, αράβικες, κέντρα εμπορίου και κοσμοπολίτικες μεγαλουπόλεις.

Εκεί άνθιζε εν γνώσει της εξουσίας, η ρωμέϊκη μουσική όπως διαμορφώθηκε μέσα στους αιώνες, με τις όποιες δυτικές και βαλκανικές επιρροές. Ο αμανές κυρίαρχο είδος, ίσως και από τις αρχές του 19ου αιώνα, ίσως και πιό πριν και  ακόμα τα αστικά λαϊκά τραγούδια και τα χορευτικά τραγούδια της υπαίθρου, σε ρυθμούς : ζεϊμπέκικο, χασάπικο, καρσιλαμά (αντικρυστό), μπάλλο, συρτό, 7/8, 5/8,6/8 κ.α. 

Ο μανές και οι μικρασιάτες μουσικοί, από τη δεκαετία του 1870, δεν σταμάτησαν να "μεταναστεύουν" στην πρωτεύουσα της ελεύθερης πλέον Ελλάδας, Αθήνα και στα καφέ-σαντούρ, τα καφέ-αμάν και τις "μπύρες" να διαχέουν τη μούσα της Ιωνίας, χωρίς καν να φανταστούν ότι σε λίγα χρόνια κυνηγημένοι, θα καταλήξουν να ψάχνουν ένα κομμάτι γής, γιά να μείνουν πιά εκεί...