Ο Μανωλης Φραγγουλιτάκης ή Μπαξές απο το Ζαρό ήταν ένας απο τους τελευταίους παραδοσιακούς παίκτες της ασκομαντούρας. Πρόλαβε τα χρόνια που τα γλέντια "βγαίνανε" ακόμα με το όμορφο αυτο πνευστό όργανο στα ορεινά του Ψηλορείτη, προτού επικρατήσουν η λύρα, το βιολί, το μαντολίνο, το λαγούτο, το μπουλγαρί και άλλα νεότερα όργανα.
Σήμερα σώζεται απο συλλέκτη στο Ηράκλειο μία εκπληκτική σκαλιστή ασκομαντούρα του και ένα χαβιόλι. όργανα που έφτιαξε και σκάλισε ο ίδιος !! Επίσης στα Χανιά ακόμα μία ασκομαντούρα, σε κάποιον που ήταν και μαθητής του.
Μιλώντας για την αντιπαράθεση βιολιού-λύρας που συχνά ταλανίζει κρητικούς και μή, ας έχουμε το μυαλό μας πόσο ζημιώνει την παράδοση ή τη λαϊκή μουσική καλύτερα, η μονόπλευρη θεώρηση των πραγμάτων... και ας δούμε ανεπηρέαστοι πόσο ξεσηκωτικός είναι (ή ήταν...) ο ήχος της ασκομαντούρας !!
4 σχόλια:
Σώζονται αρκετές ασκομαντούρες του Μπαξέ. Υπάρχουν μερικές στη συλλογή του Μουσείου λαϊκών Οργάνων, και τουλάχιστον μία που είναι απολύτως ενεργή στα χέρια σημερινού ασκομαντουράρη (εκτός εκείνης στα Χανιά). Άλλωστε όταν ξεκίνησε το σύγχρονο ρεύμα αναβίωσης της ασκομαντούρας ο Μπαξές ήταν ο μόνος εν ζωή παλιός παίχτης (ή τουλάχστον ο μόνος γνωστός), οπότε όλοι οι ενδιαφερόμενοι σ' αυτόν έτρεχαν και για όργανα και για συμβουλές. Άρα πιθανότατα υπάρχουν κι άλλες εξίσου ενεργές εκτός από αυτή τη μία που ξέρω.
Κατά τα άλλα η συζήτηση περί βιολιού και λύρας, τουλάχιστον εκτός Κρήτης, δεν είναι σε καμία περίπτωση αντιπαράθεση. Καμιά φορά γίνονται παρερμηνείες από βιαστικούς αναγνώστες οι οποίοι σπεύδουν να καταδικάσουν επειδή νόμισαν ότι κάποιος είπε κάτι άλλο από αυτό που όντως είπε. Ευτυχώς τα γραπτά μένουν.
Ευχαριστω για τις πληροφοριες!!
Μακαρι να υπαρχουν πολλες ασκομαντουρες και ευτυχως που διασωθηκε το οργανο. Σημερα παιζουν αρκετοι στην Κρητη χωρις να ειναι ολοι στο επιπεδο του Μπαξε αλλα πιστευω το τοπιο εχει αλλαξει.
Η αντιπαραθεση υπαρχει εφοσον σε αυτες τις κουβεντες (αψιμαχιες) ανταλλασσονται πυρινα λογια ενθεν κακειθεν και πολυ συχνα γινεται αναφορα στο βιβλιο του Ναυτη, θελοντας καποιοι να πυροδοτησουν την ατμοσφαιρα, οτι η λυρα συκοφαντηθηκε ενω και οι αλλοι δεν σταματουν να παραπονουνται οτι αδικηθηκε το βιολι επι δεκαετεις που ειναι και σωστο!! Και στη μαχη των "ελεφαντων" ως γνωστον τα μυρμηγκια (τα αλλα οργανα) εξαφανιζονται...
Γνωριζοντας προσφατα απο καποιον συντοπιτη του, ερευνητη, οτι ο ΚΟΥΦΙΑΝΟΣ ξεκινησε με θιαμπολι, θα προσπαθησω να καταγραψω τον τελευταιο παραδοσιακο μουσικο απο τα Ρουματα, που παιζει το αυτοσχεδιο αυτο παναρχαιο οργανο και αν εχουμε υγεια, θα πω οτι κατι προσεφερα και εγω...
Για να μη ριχνουμε νερο στο μυλο της μιζεριας και της γκρινιας, ας δουμε το ευρτερο τοπιο της κρητικης μουσικης "ακομματιστα".
Ευχαριστω και παλι για το ενδαφερον φιλε Πεπε!!
Δημοσίευση σχολίου