Απτάλικο

Το Απτάλικο λοιπόν !!!
Να λοιπον που κοιμόμασταν ύπνο γλυκό... Το οργανικό "Απτάλικο" με τις γνωστές 7-8 "πάρτες" που γνωρίζουμε (αμε) έχει και λόγια, έχει κουπλέ και ένα σωρό γυρίσματα (πάρτες) που δεν γνωρίζαμε. Οι δύο ηχογραφήσεις που "ανέβηκαν" πρόσφατα στο rebetiko.sealabs απο το Μελεμενλή στα 1912 και το Νταλγκά στα 1926, μας ανοίγουν μετά απο 100 χρόνια, νέους δρόμους για να κατανοήσουμε και εντρυφήσουμε περισσότερο στις παραδοσιακές μουσικές της Ιωνίας. Γιουνάνηδες είμαστε εξάλου κατα τσι Οθωμανοί... Και για την ιστορία, μετα την παραδοχή του σουλτάνου της διάλυσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1918 (που οι δυτικοί δεν άφησαν τους Ελληνες να την "κατακτήσουν" ειρηνικά στα τέλη του 18ου αιώνα...)  επιβλήθηκε η εθνική "ταυτότητα" των λαών αυτων  που οριοθετούνταν απο τη συνθήκη της Λωζάννης ως Τούρκοι, με τη δημιουργία πλέον του Τουρκικού κράτους.

Στο site και στην αναζήτηση ΑΠΤΑΛΙΚΟ, στα τραγούδια, εμφανίζονται με χρονική σειρά οι παρακάτω σχετικές γραμμοφωνήσεις του Μικρασιάτικου σκοπού αυτου :

Λ.ΜΕΛΕΜΕΝΛΗΣ : Απτάλ Χαβασί τετράχορδον - Favorit - 1912 - (σημ. Απτάλικο, ακούγεται η λέξη Εβλερί)

ΑΝΤ.ΝΤΑΛΓΚΑΣ : Απτάλικο - HMV - 1926 (ακούγεται η λέξη Εβλερί)

ΟΓΔΟΝΤΑΚΗΣ : Απτάλικο - Columbia Αγγλίας - 1929 - οργανικό

ΣΟΥΚΡΟΥ ΤΟΥΝΑΡ : Ζεϊμπέκικο Κορντόν - μεταξύ 1932-'52 - οργανικό

ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ : Αν περνάς κι αν δεν περνάς - 1954 (Κωνσταντινούπολη)

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΒΕΖΟΣ : Απτάλικος - οργανικό (μάλλον απο δίσκο 45 ή 33 στροφών)

Υπάρχουν και οι νεότερες εκτελέσεις απο τον Μητσάκη και τον Ιορδάνη, σαν οργανικό.
Στα σχόλια της εκτέλεσης του Νταλγκά αναφέρεται ότι ο Μελεμενλής το ηχογράφησε στα 1927 (ένα χρόνο μετά) με τίτλο "Εβλερί". Επομένως υπάρχει και νεότερη ηχογράφηση με τον Μελεμενλή, αφου αυτη που ακούγεται απο τα 1912 δε χωράει αμφισβήτηση ότι είναι απο τη χρονολογία αυτή. Αρα στις παραπάνω εκτελέσεις μπορούμε να προσθέσουμε αυτη του Μελεμενλή απο τα 1927.
Ο Μελεμενλής ήταν απο αυτούς που ήρθαν μετανάστες στην Ελλάδα ενω τα αδέρφια Ψαμαθιανοί φαίνεται ότι παρέμειναν στην Πολη !!

Δε μας φτανανε οι δύο αυτές διαφορετικές εκτελέσεις πριν απο τον πόλεμο, υπάρχει και μία ακόμα με τη Ρόζα απο τα 1954. Μιά πολυ μερακλίδικη ηχογράφηση κάτι σαν ζωντανή... ηχογράφηση, στην Πόλη με τίτλο "Αν δεν περνάς και δεν περνάς". Εχει τα γνωστά οργανικά μέρη -παιγμένα μάλλον απο Τούρκους- αλλα διαφέρει στο "κάντο" (τραγουδιστικό μέρος, κουπλέ).

Το "Εβλερί" είναι εντυπωσιακά διαφορετικό απο το Οργανικό που ξέραμε, με άλλη σειρά στα οργανικά μέρη, προσθήκη κουπλέ με άλλη μελωδία κ.α.
Τα νεότερα στοιχεία που έχουμε λοιπόν -όσοι ήμασταν ανενημέρωτοι...- είναι ότι το τραγούδι πιθανόν να είναι και τούρκικο και έχει τους παρακάτω πιθανούς τίτλους : 
Εβλερί
Απτάλικο(ν)
Απτάλ χαβασί
Ζειμπέκικο Κορντόν 
ενω εμφανίζεται και ελληνοποιημένο με τον τίτλο : Αν περνάς κι αν δεν περνάς

Αναμένοντας νεώτερα στοιχεία που θα μας διαφωτίσουν περαιτέρω, να προσθέσουμε τα παρακάτω : 

- Στην Κύπρο χορεύεται σαν παραδοσιακός χορός -ιδιαίτερα στους γάμους- ο "Αττάλικος", που είναι η οργανική μελωδία του παραπάνω σκοπού.
- Πολλοί ερίζουν για την προέλευση του ονόματος Απτάλ (ικο), αν δηλαδή πρέρχεται απο τον Απτάλη = χαζό ή την Αττάλεια το γνωστό τοπωνύμο της νοτιο-ανατολικής Μικρασίας.
- Περνώντας ο όρος αυτος στο ρεμπέτικο έχει την έννοια του γρήγορου ζεϊμπέκικου. Απτάλικο π.χ. θεωρείται το "Είμαι αλανιάρης" του Μάρκου ή το "Η τύχη του το έφερε" του Δελιά. 
- Υπάρχει ένα ζήτημα που δεν έχει λυθεί και δεν έχει διερευνηθεί απο όσο γνωρίζουμε, αν το απτάλικο είναι η συγκεκριμένη μελωδία που χορεύεται σαν ζεϊμπέκικος ή ξεχωριστός χορός με αυτο το όνομα και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
- Πολυ (ιντερνετικό) μελάνι χύθηκε κάποτε στο sealabs για το άν το Απτάλικο ζεϊμπέκικο χορεύεται αντικρυστά απο δύο άντρες, αυστηρά. 
- Επίσης το ίδιο έγινε με το ζήτημα αν όλα τα απτάλικα ξεκινάνε υποχρεωτικά απο το  7ο όγδοο του μέτρου και όχι απο το πρώτο και αντιστρόφως. Σε αυτη την περίπτωση η "Πέργαμος" θα έπρεπε να είναι απτάλικο...