Μία γκα-γκάν έκδοση των Νέων, για το ρεμπέτικο !!!

Ολοι οι ρεμπέτες του ντουνιά
Του Δημήτρη Ν. Μανιάτη

Δημιουργήθηκε, αμφισβητήθηκε, διώχθηκε, νομιμοποιήθηκε, επιβλήθηκε. Το μουσικοποιητικό και χορευτικό φαινόμενο του ρεμπέτικου είχε μια περιπετειώδη διαδρομή και με αφορμή την προσφορά των «ΝΕΩΝ» που αρχίζει το επόμενο Σάββατο 26 Ιουνίου, επιχειρούμε μια συνοπτική ματιά στην ιστορία του
Σήμερα το ρεμπέτικο τραγούδι δεν αμφισβητείται. Παίζεται στα κέντρα και στις μουσικές σκηνές, μαθαίνεται σε σχολές και ακούγεται στο ραδιόφωνο (τουλάχιστον σε κάποιος σταθμούς) ή στην τηλεόραση. Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντα έτσι. Αυτό που σήμερα θεωρείται ψηφίδα του πολιτισμού και της παράδοσης, κάποτε αμφισβητήθηκε και συκοφαντήθηκε και μάλιστα αυτός ο πόλεμος (που κράτησε πάνω από έναν αιώνα) είχε διάφορες εκδοχές. Από πολεμικά κείμενα (κατά των ψυχοτρόπων ουσιών και των «χασισοτράγουδων») μέχρι δομημένη κριτική ευρωπαϊστών λόγιων και μουσικών. «Το απίθανο είναι πως όλοι αυτοί που το έβριζαν όλα αυτά τα χρόνια, τους ενοχλούσε η μεγάλη του απήχηση στον κόσμο, όχι κάτι άλλο», σημειώνει ο ερευνητής του ρεμπέτικου και συγγραφέας Παναγιώτης Κουνάδης. Τα επιχειρήματα εναντίον του ρεμπέτικου ήταν δύο: το πρώτο (έως το 1922) είχε «εθνικό» πρόσημο και κατηγορούσε αυτό το είδος μουσικής ως κατάλοιπο της τουρκικής σκλαβιάς, το δεύτερο (απ΄ το 1922 και μετά) κατηγορούσε το ρεμπέτικο ως «μουσική του υπόκοσμου» επειδή ακριβώς η θεματολογία του περιελάμβανε πια τα νέα κοινωνικά προβλήματα που οξύνθηκαν με την προσφυγιά, τη φτώχεια και τις κοινωνικές αντιθέσεις. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι η διακήρυξη του Ζαχαρία Παπαντωνίου- που δημοσιεύθηκε το 1917 στην εφημερίδα «Εμπρός»- εναντίον του αμανέ που μεταξύ άλλων πρότεινε τη φορολόγηση του σαντουριού! Και μπορεί σε επίπεδο απόψεων να είναι επιθυμητή η άλλη οπτική των φαινομένων, τα πράγματα όμως διαφοροποιούνται όταν η επίσημη πολιτεία παίρνει την κατάσταση στα χέρια της και επιβάλλει νομοθετικά απαγορεύσεις και περιορισμούς (μιλάμε για τη λογοκρισία του Μεταξά και τους διωγμούς των ρεμπετών) συνεπικουρούμενη μάλιστα απ΄ την Αριστερά. «Σε μια ολομέλεια της εποχής, ο τότε γραμματέας του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, αποκάλεσε το ρεμπέτικο τραγούδι της κάμας και της ντεκαντέντσιας και κάλεσε τα μέλη να σπάνε τους τεκέδες», αποκαλύπτει ο Παναγιώτης Κουνάδης.

Απ΄ την άλλη μεριά, το στρατόπεδο του ρεμπέτικου δεν είχε από νωρίς οργανικούς διανοούμενους που να το υποστήριζαν και άρα απαντούσε στο ίδιο το πεδίο της δημιουργίας. Τουλάχιστον μέχρι την ιστορική διάλεξη του Μάνου Χατζιδάκι το 1949 στο Θέατρο Τέχνης, τη μεταστροφή των απόψεων της κορυφαίας κριτικού της εποχής Σοφίας Σπανούδη που το 1951 αρθρογραφεί υπέρ του Τσιτσάνη στα «ΝΕΑ», τα κείμενα του Φοίβου Ανωγειανάκη και τη στάση (υπέρ του ρεμπέτικου) του Γιάννη Τσαρούχη.

Η ιστορία
Ηιστορία του αρχίζει το 1860 από τα καφέ σαντούρ, τα καφέ αμάν και τα ωδικά καφενεία, συνεχίζεται μετά το 1905 στην Πόλη και τη Σμύρνη με τις πρώτες ηχογραφήσεις ελληνικών τραγουδιών όλων των κατηγοριών (κάπου εδώ εμφανίζεται το πρώιμο ρεμπέτικο) και αλλάζει υπέρ του ρεμπέτικου με τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 (και τη μεγάλη μετανάστευση) όταν οι μεγάλοι συνθέτες της Σμύρνης και της Πόλης τίθενται επικεφαλής των εταιρειών δίσκων (όπως η πεντάδα των Παναγιώτη Τούντα, Δημήτρη Σέμση, Κώστα Σκαρβέλη, Ιωάννη Ογδοντάκη ή Δραγάτση και Σπύρου Περιστέρη). Αν προστεθεί και ο παράγοντας «δυσμενείς κοινωνικές συνθήκες», καταλαβαίνουμε γιατί εμπλουτίστηκε η θεματολογία του ρεμπέτικου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τα προβλήματα, τους καημούς και τις συνήθειες του «άτακτου» και μεγάλου ρεύματος των προσφύγων. Οι πρώτες ηχογραφήσεις με μπουζούκι (το όργανο που έμελλε να αποτελέσει το κυρίαρχο όργανο του μουσικού είδους και μετέπειτα του λαϊκού) έγιναν στην Αμερική απ΄ τον Μανώλη Καραπιπέρη γύρω στο 1930 ενώ το 1932 ο Τζακ Χαλκιάς ηχογραφεί το «Μινόρε του τεκέ» που γνωρίζει μεγάλη απήχηση και στην Ελλάδα.

Μια χρονιά πριν από το «Μινόρε του τεκέ», έχουμε τη λειτουργία της Columbia, της πρώτης μονάδας παραγωγής δίσκων και την ηχογράφηση έως το 1937 χιλιάδων τραγουδιών (και μερικών απ΄ τα πιο ωραία και επώνυμα). Η δικτατορία του Μεταξά (1936-1941) ενέτεινε την πολεμική εναντίον του ρεμπέτικου (και με νομοθετικούς όρους) ενώ η πρώτη περίοδος της δημιουργίας (1937-1941) του νεαρού απ΄ τα Τρίκαλα που ακούει στο όνομα Βασίλης Τσιτσάνης δίνει ανάσα (και μετασχηματίζει ταυτόχρονα) το παλιό μουσικό είδος. Το ρεμπέτικο (που για πολλούς είναι το δημοτικό της πόλης) μετασχηματίστηκε σε λαϊκό, πέρασε στις επόμενες γενιές και το βασικό του μουσικό όργανο- που δεν είναι άλλο απ΄ το μπουζούκι- βρέθηκε απ΄ το κυνηγητό και τις διώξεις, στις Κάννες με τον Ζαμπέτα και στις μεγάλες ορχήστρες των ΧατζιδάκιΘεοδωράκη και των επιγόνων τους. «Το ρεμπέτικο και το λαϊκό σήμερα έχουν παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα», προσθέτει γελώντας ο Παναγιώτης Κουνάδης.

dmaniatis@dolnet.gr
Η προσφορά των «ΝΕΩΝ»

Τη δική της ερευνητική σχολαστικότητα κρύβει η προσφορά των «ΝΕΩΝ» που αρχίζει το επόμενο Σάββατο. Ο Παναγιώτης Κουνάδης, συλλέκτης και ερευνητής του ρεμπέτικου τραγουδιού, έχει τη γενική επιμέλεια της σειράς και σημειώνει: «Μιλάμε για μια σειρά 20 βιβλίων και 40 CD που καλύπτουν τις τρεις περιόδους του ρεμπέτικου τραγουδιού. Σε κάθε βιβλίο συμπεριλαμβάνονται 2 CD, συνολικά 800 τραγούδια (ανάμεσά τους και πολλά ανέκδοτα), κείμενα, φωτογραφικό υλικό, αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα, βιογραφικά προσώπων, στίχοι και σχόλια. Η πρώτη περίοδος της σειράς (πριν το 1922) περιλαμβάνει ηχητικό υλικό κυρίως από Σμύρνη και Αμερική και βέβαια της ανώνυμης δημιουργίας. Εδώ είναι το καταπληκτικό. Δώσαμε βάρος στον ήχο και η επεξεργασία (και η αποθορυβοποίηση) που επετεύχθη απ΄ τον Νίκο Διονυσόπουλο (πρόσφατα βραβεύθηκε απ΄ το Παγκόσμιο Συνέδριο Ηχου) είναι πρωτόγνωρη. Δεν φαντάζεστε τι θα ακούσετε απ΄ τους ερμηνευτές στη νεώτερη επεξεργασία», συμπληρώνει ο κ. Κουνάδης. Η προσφορά συμπληρώνεται από την ταυτότητα του κάθε τραγουδιού αλλά και από ένα μεγάλο σχόλιο για κομμάτια μεγάλου ενδιαφέροντος. Επίσης, για κάθε τραγούδι υπάρχουν επανατυπώσεις και όλες του οι επανεκτελέσεις, ένα χρήσιμο εργαλείο για κάθε ερευνητή.

<ΙΝFΟ

Ο πρώτος τόμος της σειράς θα κυκλοφορήσει το Σάββατο 26 Ιουνίου μαζί με «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»

Τα Νεα

Μας εκπλήσσει σε όλα αυτα -που είναι μία ακόμα γκα-γκαν έκδοση που αφορά το απαύγασμα της λαϊκής δημιουργίας των πρώτων κατοίκων των Ελληνικών (μεγαλου)πόλεων και την κραυγή της ανέχειας και ανοχής του εργαζόμενου και καταπιεσμένου με νότες και δίστιχα (καθόλου δύστυχα...) απέναντι σε ένα κράτος που πάντα κατεργάζεται δυναστικά- η "εύκολη" πια τοποθέτηση περί 1860 και καφε-σαντουρ, μία "ερμηνεία" για το ρεμπέτικο που πρωτοακούστηκε απο αυτο εδω το μπλογκ, την ωρα που χρόνια τωρα ο Κ.Φέρρης μας μιλάει για Μεντρεσέ και ο Κουνάδης για ψυχοτρόπες ουσίες και Μικρασιατική καταστροφή... 

Οχι οτι τα παραπάνω δεν έπαιξαν ρόλο και μάλιστα βασικό, αλλά βλέπουμε τώρα το σενάριο να αλλάζει... βλέπουμε μια αλλαγή "ιστορικο-ιδεολογικής" ρότας που δελεάζει τον έχοντα περιέργια θιασώτη του ρεμπέτικου και τον "αναγκάζει να βάλει το χέρι στην τσέπη αφου εδω είναι η αλήθεια !!! ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ που λενε οι δημοσιογράφοι...

Μια σειρα cd και βιβλίων απο ένα οργανισμό (ΔΟΛ) που μαζι με τα καλα δείγματα που εχει να επιδείξει, εχει καταφέρει να στηρίξει ένα ολόκληρο σύστημα που έθρεψε Ακηδες, Θοδωρήδες και άλλους Χατζηαβάτες της ζωης μας... και να γίνει κι αυτο σύστημα μεσ'το σύστημα κολυμπώντας σε εκατομμύρια και προδίδοντας εκατομμύρια (κόσμο)....