Μουσταφάς Καραγκιουλές, ο βιολάτορας της Κισσάμου

Αβδού, Πεδιάδας, Ηρακλείου

Μεγάλος Τουρκοκρητικός μουσικός από τα Χανιά, που το έργο του έμεινε ανεξίτηλο στην κρητική μουσική παράδοση, ήταν ο Μουσταφάς Καραγκιουλές (1845-1930;) από τα Καλλεργιανά Κισάμου, δημιουργός του πασίγνωστου συρτού του Καραγκιουλέ, ενός από τα περισσότερο δισκογραφημένα κρητικά μουσικά κομμάτια. Για τον Καραγκιουλέ διαβάζουμε στο βιβλίο του Αθανασίου Π. Δεικτάκη "Χανιώτες Λαϊκοί Μουσικοί που δεν υπάρχουν πια", Καστέλι Κισάμου 1999, σελ. 56-58:
Οθωμανός ήταν πάππου προς πάππου. Ο ανώτερος πολιτισμός των υποδούλων τον κατέκτησε. Έμαθε τη μουσική μας και την υπηρέτησε σωστά. Τρεις τέσσερις τούρκικες οικογένειες συναποτελούσαν τα Μαντονιανά. Ξέχωρα από τη χριστιανική γειτονιά. Πλούσιος, είχε σαράντα μαζώχτρες στη βεδέμα και πολλούς μετοχάρηδες στα σπαρτά του και τ' ανοιχτά χωράφια του, αφανάτιστος. Παραχώρησε κομμάτι από το χωράφι του για να επεκταθεί ο περίβολος της εκκλησίας του χωριού. Ήταν κοντά το αλώνι του, λυχνίζοντας τ' άχυρα οι «κουμούρες» έμπαιναν στο χριστιανικό ναό. Μετέφερε αλλού το αλώνι και χάρισε στον Άγιο το χωράφι του, λέγεται πως ο Άι Γιώργης ένα βράδυ τον έδειρε και συμμορφώθηκε. Μερακλής. Έπαιζε το βιολί του και τραγουδούσε γλυκά σε κάθε χαροκοπιά. Δεν έκανε διάκριση σε χριστιανούς και Τούρκους Σκορπούσε τη γλυκάδα του δοξαριού του σε οντάδες και κατώγια και των δυο αντίπαλων φυλών. Έσβηναν τα μίση, σιγούσαν τα πάθη. Σε κάποιες περιπτώσεις συνδιασκέδαζαν χριστιανοί και Τούρκοι Ήταν όμορφος σωματικά, επιβλητικός, λεβαντάνθρωπος, με ωραίο μουστάκι. Ο μουσαφίρ-οντάς του Καραγκιουλέ σώζεται και σήμερα στα Καλλεργιανά. Με τις τελευταίες κρητικές επαναστάσεις οι Τούρκοι της υπαίθρου κρύφτηκαν στα κάστρα. Έφυγε και ο Καραγκιουλές, πήγε πρώτα στο Καστέλι κι ύστερα στα Χανιά... Ακολούθησε η ανταλλαγή των πληθυσμών. Ο Καραγκιουλές πήγε στη Σμύρνη άνοιξε ένα καφενείο και πέθανε το 30΄.

Γνωστοί σκοποί του είναι:

1ος συρτός Καραγκιουλές το 1882.

2ος συρτός Καραγκιουλές το 1886.

Γιουσούφης συρτός το 1888.

Καλεργιανός συρτός το 1890

Υ.Σ Άλλοι μεγάλοι Χανιώτες, τουρκοκρητικοί, μουσικοί ήταν ο Χασάν Αγάς ο Χανιώτης, ο Μεχμέτ Μπέης Σταφιδάκης, αλλά και ο Σελινιώτης Χουσεΐν Τζίνης .

Βιβλιογραφία: Νικολάου Π. Ανδριώτη Κρυπτοχριστιανικά Κείμενα, Εθνική Βιβλιοθήκη, δημοσιεύματα της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1974.
Γιάννη Δ. Τσίβη Χανιά 1252-1940, εκδ. Γνώση, Αθήνα 1993.

Αθανασίου Π. Δεικτάκη Χανιώτες Λαϊκοί Μουσικοί που δεν υπάρχουν πια, Κίσαμος 1999

http://clubs.pathfinder.gr/kissamoslive/1030173

Sandentrepesai

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

- Τα Καλλεργιανά είναι ένα εύφορο χωριό δίπλα στο Καστέλλι
- Μαντονιανά ή Μαντωνιανά, ένα χωριό που πήρε το όνομα του απο την οικογένεια των Μαντωνάκηδων
- Οι σκοποί τουΜ.Κ., Καραγκιουλές και δεύτερος Καραγκιουλές, παίζονται κανονικά μέχρι σήμερα σε κάθε γλέντι και ηχογραφούνται κάθε χρόνο σε ζωντανές ηχογραφήσεις ή σε σειρες συρτων !! Η μαντινάδα που μπαίνει συνήθως στον πρώτο Καραγκιουλέ είναι :

Στην Κίσαμο βασιλικοί και ρόδα στ'Ακρωτήρι

ποτίζω και κορφολογώ για μιάς φιλιάς* χατήρι

ενώ στο δεύτερο :
Ξενητεμένο μου πουλί

- Ο Καλλεργιανός συρτος είναι μία πρωτότυπη πανέμορφη σύνθεση και πάνω σε αυτη βασίστηκε και ο περίφημος σκοπος του Χαρίλαου "Ξηροστερνιανός"
(Το Ξηροστερνιανό νερο λένε πως έχει αβδέλες ...)
- Στη φωτο δεν είναι σίγουρα ο Καραγκιουλές. Απο όσο ξέρουμε δεν σώζεται καμμία φωτογραφία του ...

* φιλίας