Περι του Χανιώτικου συρτού

Οι Κρητικοί αργα ή γρήγορα οργανώνονται και στο ίντερνετ !! Οπου νάναι θα πουλούμε και αθοτύρους, στάκα και σταμναγκάθι μέσω διαδικτύου !! Πέρα απο την πλάκα, εδω βλέπουμε σε ένα club στο Pathfinder την ιστορία του κρητικού ή πιο σωστα Χανιώτικου συρτου ή σερτού, που λέγεται ότι πρωτοχορεύτηκε το 1750 στις Λουσακιές, στα Πατεριανά, ένα οικισμό εγκαταλειμένο σήμερα χωρις ρεύμα, αλλα με τρεχούμενο νερο, όπου πάει κανεις μόνο με 4x4, με την ευκαιρία ενος γάμου, που αποτέλεσε όμως και συνάντηση επαναστατών εναντίον των Τούρκων ή Τουρκών όπως τσι λέμε επαέ ακόμης !!
Ο χορος αυτος δεν είχε μεγάλη διάδοση στο νησι μέχρι το 1900. Σιγα σιγα και οι λυράρηδες του Αποκόρωνα Καντέρης, Αγκανάς, Χαρίλαος, Πλακιανός κ.α. της Κυδωνίας ο θρύλος Κουφιανός, του Ρεθέμνου Ροδινός, Λαγος, Καρεκλάς, Καραβίτης κ.α. αλλα και οι βιολατόροι και λυράρηδες της κεντρικής και ανατολικής Κρήτης ενσωμάτωσαν το χορο αυτο με παραλλαγές δικες τους. Ως τότε παίζαν επι το πλείστον πηδηχτό (μαλεβυζιώτη ή καστρινό), ανωγειανό, σιγανό, όρτσες (ο αρχαίος ορσίτης) και άλλους μικρης τοπικής εμβέλειας χορους, όπως : μικρο μικράκι, κατσαμπαδιανό, εμπειρίκιο (πυρρίχιο), λαζώτη, τριζάλη και άλλους.
Μετα τον Β' παγκ. πόλεμο με το παραμέρισμα των παλιών, οι μεγάλοι λυράρηδες Σκορδαλός και Μουντάκης και αργότερα ο Νίκος Ξυλούρης, με πετυχεμένες διασκευές παλιών Χανιώτικων συρτων και την προσθήκη δικων τους και με τη συνεργασία του Γιώργη και Στέλιου Κουτσουρέλη απο την Κίσαμο, έδωσαν αίγλη στη λύρα, βοηθούμενοι απο την στρεβλή αντιμετώπιση του Σίμωνα Καρρα που δεν ήθελε στην Κρήτη τα βιολιά, όπως και οι μουσικολόγοι Ελ.Σπανούδη και Baud-Bovy και απέκλεισε τους βιολάτορες απο το ραδιόφωνο !
Εδω και 6-8 χρόνια μετα απο προσπάθειες για την ανάδειξη της παράδοσης του βιολιού χωρις όμως τη μισαλλοδοξία των παλιών, ίσως και απο τον κορεσμό της επικράτησης της λύρας, τα βιολιά γνωρίζουν πάλι δόξες, ιδίως στο Νομο Χανίων ενω σιγα σιγα και η υπόλοιπη Κρήτη αγκαλιάζει τις παλιές προπολεμικές φόρμες και στη λύρα και το βιολί -όσο είναι δυνατόν- μαζι με τις νεώτερες καλες δημιουργίες, προσπαθώντας να αποφύγουν την ισοπέδωση της απρόσωπης τεχνολογίας και της χυδαίας εκφοράς της λεβέντικης κρητικής μουσικής και μαντινάδας !!
Χανιώτικος συρτος