Ριζίτικα με τον παπα-Αγγελο

Σήμερα έτυχε να βρω το cd του παπα-Άγγελου Ψυλλάκη με τα ριζίτικα που κυκλοφόρησαν γύρω στο 1976. Ο παπα-Αγγελος είχε γίνει γνωστος ανα το πανελλήνιο με αυτη του την ενέργεια και τις εμφανίσεις του στην τηλεόραση, νομίζω και στο "Να η ευκαιρία" της εποχής με τη Ροζίτα Σώκου και τον Γιώργο Κατσαρό. Ο πατήρ Αγγελος εκτος απο Ιερέας ήταν και καθηγητής μουσικής σε γυμνάσια και λύκεια. Επίσης ίδρυσε Βυζαντινή χορωδία με μαθητές γυμνασίων και λυκείων των Χανίων (στην οποία επέλεξε και εμένα αλλα δεν πήγα, λόγω του ότι είχα αλλου τα μυαλα μου...) η οποία είχε για κάποια χρόνια παρουσία στα πράγματα των Χανίων και της Κρήτης. Τον είχα καθηγητή στο λύκειο νομίζω στην α' ίσως και στη β' λυκείου.
Τα ριζίτικα ή τραγούδια όπως τα λέγανε παλιά, είναι φωνητικά άσματα της περιοχής των Χανίων που λέγεται ότι ξεκίνησαν να φτιάχνονται στην ύστερη Βυζαντινή περίοδο, πιθανόν μετα το 1.000 μ.Χ. Στην πορεία πρέπει να μεγάλωσε ο όγκος των μελωδιών και των στιχουργημάτων που αριθμούν σήμερα πάνω απο 150 στιχουργήματα σε 30-32 μελωδίες.
Στο θέμα αυτο έχουν ασχοληθεί κυρίως ο Ξανθουδάκης και ο Σταμάτης Αποστολάκης και σε μελλοντική ανάρτηση θα ασχοληθώ περισσότερο με την ιστορία, την φιλολογία και την παραφιλολογία τους. Σήμερα λίγοι τραγουδούν μοναδικά τα τραγούδια αυτα. Λέγοντας μοναδικά εννοώ με δικο τους ξεχωριστό τρόπο που έμαθαν απο παλιους και όχι "βιομηχανοποιημένα" απο κάποιο δίσκο , κάποιο σύλλογο ή τους γνωστους τραγουδιστές που τα είπαν σε 2η εκτέλεση. Πρόσφατα είχα την τύχη να ακούσω στο Τζιτζιφέ ένα χωριό της ρίζας (της Μαδάρας) κάποιο ντόπιο και τη γυναίκα του πάνω απο 70 χρονων σε μια σειρα ριζίτικα, τα πιο πολλα άγνωστα και πρόλαβα να μαγνητοφωνήσω κάποια απο αυτα και πραγματικά είναι δυσεύρετοι τέτοιοι άνθρωποι σήμερα !!
Ο τρόπος που τα ερμηνεύει ο παπα-Αγγελος είναι ιδιαίτερος. Εχει το κρητικό βαρυ και αντρίκιο ύφος, τους προσθέτει όμως συχνά και ένα "μπελκάντο" στοιχείο, κάτι που είχε επικρατήσει σε παλιότερες δεκαετίες στους ψαλτάδες, κάνοντας τα ίσως πιο εύπεπτα σε ένα ευρύτερο κοινο. Γνώστης της βυζαντινής και άριστος ψάλτης εκτελεί τα περισσότερα σημεία στο βυζαντινό ύφος όπου μπορει κανεις να ξεχωρίσει π.χ. στον πλάγιο πρώτο ήχο, τη μικρη αλλοίωση του ημιτονίου !! Το μεγάλο προτέρημα στις εκτελέσεις του πατέρα-Άγγελου είναι ότι ακούμε ξεκάθαρα τις λέξεις και καταλαβαίνουμε την "ιστορία", πράγμα που δεν γίνεται με ευκολία απο τους ορεισίβιους τραγουδιστές των τραγουδιών αυτων ...
Ο μεγάλος γιός του ο Παύλος έγινε πιανίστας και καθηγητής μουσικής και ζει στην Αθήνα. Ο μικρότερος ο Βασίλης ασχολήθηκε με τη ροκ μουσική δούλεψε στη Γαλλία και στην Αθήνα και απο το 1996 ζει στα Χανιά, όπου δουλεύει σαν λαϊκός και όχι μόνο τραγουδιστής και κιθαρίστας ενω η αδερφή τους δεν ασχολήθηκε με τη μουσική. Ο παπα-Αγγελος έφυγε απο τη ζωη γύρω στο 1995. Πριν πεθάνει και ενω είχε ξεκινήσει η ελεύθερη ραδιοφωνία, κάποιος σταθμος μετέδιδε κάθε Κυριακή τη λειτουργία απο τον Άγιο Χαράλαμπο και πολλες φορες τον είχα ακούσει να κάνει μακρόσυρτους "αμανέδες καθως έψελνε !!