Ο λυράρης Νίκος Παπαδογιάννης

Για τον λυράρη Νίκο Παπαδογιάννη ξέρουμε εξαιρετικά λίγα πράγματα. Χθες συνάντησα στα Χανιά κάποιον λυράρη -κάποτε επαγγελματία- και κατασκευαστή λύρας ερασιτέχνη, που θάναι γύρω στα 65 τώρα και μου είπε ότι τον γνώρισε στα Χανιά. Πέρα απο τις παρέες που είχανε κάνει και κάποιες άλλες λεπτομέρειες, λίγα στοχεία απο τα βιογραφικά του που απεκόμισα είναι, πως ήταν υπάλληλος στην Τράπεζα και τα τελευταία του χρόνια έζησε στα Χανιά. Λυράρης καλος, εκλεκτός και μερακλής. Απο όσα γνωρίζει ο συνομιλητής μου, ο Παπαδογιάνης δεν παντρεύτηκε και ως εκ τούτου δεν άφησε απογόνους.

Πιστεύω σύντομα να έχουμε κι άλλα στοιχεία για τον κρητικό αυτο καλλιτέχνη που έχει γράψει ιστορία.

Απο το site Κρητκή παράδοση, αντιγράφουμε το βιογραφικό του Νίκου Παπαπδογιάννη

Ο Νίκος Παπαδογιάννης γεννήθηκε στην Αγιά Μυλοποτάμου του νομού Ρεθύμνης το 1916. Ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τη λύρα σε παιδική ηλικία. Όλα τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, που τα έζησε στο χωριό, σημαδεύτηκαν από την πλούσια και αστείρευτη μουσική παράδοση της περιοχής.

Ο ίδιος είχε πει: - "Επαιζα λύρα από την κοιλιά τση μάνας μου".

Από την ηλικία των δεκαπέντε ετών (1931), ήταν ένας έμπειρος και αξιόλογος επαγγελματίας λυράρης.

Την πρώτη του δημόσια εμφάνιση την πραγματοποίησε σε ηλικία 12 χρονών το 1928, σε γαμήλιο γλέντι στα Λιβαδειά Μυλοποτάμου. Ο Νίκος Παπαδογιάννης έφυγε από το χωριό του σε ηλικία 20 ετών, το 1936, προκειμένου να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία και το 1939 που απολύθηκε από τον στρατό έμεινε στην Αθήνα, μέχρι τα 48 του χρόνια το 1964.

Ο Νίκος Παπαδογιάννης τον πρώτο του δίσκο τον ηχογράφησε το 1947 σε ηλικία 31 ετών με συνεργάτη του τον ανεπανάληπτο Μεσσαρίτη Λευτέρη Καμπουράκη (Καστελολευτέρη), που έπαιζε μπουζούκι και μπουλγαρί. Από το δίσκο αυτό βγήκαν, το Ταμπαχανιώτικο, ο «Καρότσας»* και το Ρεθεμνιώτικο συρτό «Μάτια που εύκολα γελούν», που έγιναν μεγάλες επιτυχίες την εποχή εκείνη και σήμερα θεωρούνται κλασικά.

Στη συνέχεια και μέχρι το 1964 που ήρθε με μετάθεση από την Αθήνα στο Ρέθυμνο, ο Παπαδογιάννης με συνεργάτη του τον λαουτιέρη από το Σπήλι Γιάννη Μαρκογιαννάκη (Μαρκογιάννη), ηχογράφησε άλλους 4 δίσκους 78 στροφών.

*
Τον τίτλο "Καρότσας" τον ξανα-άκουσα πέρσυ, απο τον Γιάννη Θυμάκη, τον γνωστό λαϊκό τραγουδιστή, όταν αναφερόμενος στον πατέρα του -Γιάννη επίσης- που έπαιζε μπουλγαρί απο προπολεμικά, στην ερώτηση μου : "Τι τραγούδια έπαιζε ;" ανέφερε και τον "Παλιό καρότσα". Ασφαλώς πρόκειται για τη γνωστη "Καρότσα" ή "Ελα" που ηχογράφησε και ο Φουσταλιέρης και πρόκειται για παλιό αστικό αδέσποτο (ταμπαχανιώτικο) της Κρήτης. Το πως προέκυψε η αλλαγή γένους το διερευνούμε...